“Инникигэ хардыы” научнай конференцияҕа спорт туһунан

Бүгүҥҥүттэн “Өрөгөй” Спорка бэлэмнэнии киинигэр эдэр чинчийээччилэр “Инникигэ хардыы” диэн академик Владимир Петрович Ларионов аатынан XXVIII республикатааҕы научнай-практическай конференциялара үлэтин саҕалаата.

Манна Саха сириттэн эрэ буолбакка, чугастааҕы регионнартан эмиэ, барыта 1800 оҕо бэйэтин дакылаатынан кытынна. Бастакы күн эдэр чинчийээччилэр анал хамыыһыйаҕа бэйэлэрин стендэлэрин иннигэр туран дакылааттарын көмүскээтилэр. Куонкурус барыта 13 салааҕа араарыллан ыытылынна. Холобур, математика, химия, экология, медицина, история, култуура, искусство…

Ол иһигэр спортивнай наука, чөл олох тематыгар 9 дакылаатчыт баар. Чурапчытааҕы Д.П. Коркин аатынан спортивнай интернат-оскуола 10-с кылааһын үөрэнээччитэ Марианна Давыдова “Мотивационная сфера личности спортсмена” диэн темаҕа анал дакылаат бэлэмнээбит. Марианна бэйэтэ волейболунан дьарыктанар эбит, республика чемпиона, Бүтүн Россиятааҕы турнир призёра, буолаары турар “Азия оҕолоро” норуоттар икки ардыларынааҕы VIII спортивнай оонньууларга кыттарга бэлэмнэнэр хамаанда чилиэнэ. Киниэхэ бу дакылааты оҥороругар тренерэ Саргылана Семеновна Оконешникова уонна учуутала Акулина Николаевна Кузьмина күүс-көмө, сүбэ-ама буолбуттар.

Акулина Николаевна Кузьмина: “Марианна бу дакылаатынан төрдүс сылын кыттар. Сыл аайы сайыннаран, тупсаран иһэр. Бэйэтин бу чинчийиитин эрчиллиигэ киллэрэн, спортсмен быһыытынан сайдыыга дьулуһар, атыттары угуйар. Маннык науканан дьарыктанан, республика кыргыттарга чемпионатыгар анал бирииһинэн наҕараадаламмыта. Биһиги биир кэскиллээх волейболисткабыт”, – киэн тутта кэпсиир.

Салгыы “Спортивнай наука уонна чөл олох” диэн темаҕа кабинкалары кэрийэ сылдьан эмискэ хараҕым ыраахтан, биһиги улуу тренербит Дмитрий Петрович Коркин хаартыскатыгар иҥнэ түстэ. Чугаһаабытым, киниэхэ аналлаах стендэ эбит. Онтон бу ким үлэтин сураһан, оҕону ыҥыттарбытым, олох да кыыс буолан биэрдэ. Бу – Уус Алдан улууһун Мүрү 1-кы №-дээх орто оскуолатын 6-с кылааһын үөрэнээччитэ Зарина Прокопьева стендэтэ эбит.

–Бэйэм Чурапчыттан төрүттээхпин, кыра эрдэхпиттэн Дмитрий Петрович туһунан дьон кэпсээнин истэ, ааҕа улааппытым, – диир Зарина. – Миигин кини олоххо дьулуура, эппит тылын толороро ордук сөхтөрөр. Дмитрий Петрович туһунан элбэҕи билэ, ааҕа сатыыбын. Бу, олимпийскай чемпион Павел Павлович Пинигин миэхэ анал суруктаан бэйэтин тренерин туһунан кинигэтин бэлэхтээбитэ. Дакылааппын билсэн, хайҕаабыта, салгыы сайыннарарга сүбэлээбитэ. Бу темабынан инникитин өссө үлэлиир баҕалаахпын.

Бу кэмҥэ аттыгар турбут Зарина учуутала Кюннэйэ Николаевна Аргунова, кыыс дакылаатын былырыын дойдуга Педагог уонна Наставник итиэннэ Д.П. Коркин 95 сылынан анаан бэлэмнээбитин этэр. Ахсынньыга улууска ыытыллыбыт научнай конференцияҕа лауреат буолбутун ахтар. Зарина үөрэҕэр туйгунун, оскуола олоҕор көхтөөҕүн бэлиэтиир. Салгыы үөрэнээччи уонна учуутал бу дакылаатынан английскай тылынан брошюра оҥорон таһаарарга, Д.П. Коркин кэргэнэ Александра Семеновнаны кытта көрсөн анаан кэпсэтэргэ былааннаахтарын быктарда.

Салгыы баран иһэн аны хараҕым саахымат дуоскатыгар хатана түстэ. Бу – Бүлүү куоратын 2-с №-дээх оскуолатын 9-с кылааһын үөрэнээччитэ Вильгельм Томскай үлэтэ эбит. Кини наставнига уонна учуутала Нюргуяна Алексеевна Иванова:

-Биһиги бу дакылааппытын, Кыһыл кинигэҕэ киирбит кыылларга анаабыппыт. Итиэннэ саахымат фигураларын оннугар, сэдэх кыыллар фигураларын оҥорбуппут”, – диэн биир-биир ылан көрдөрөр. – Бу король оннугар – хайа бараанын, бу ферзь оннугар – буобураны, слон оннугар – үрүҥ эһэни, ат оннугар – благороднай табаны, ладья оннугар – моржаны, пешкалар оннуларыгар – суроктары анаан принтерга пластигы уулларан оҥорбуппут”, – диэн билиһиннэрэр. Итиэннэ сүрүн соруктара, оҕолорго сэдэх кыыллары билиһиннэрэрии буоларын этэр.

Саахымат кытыытыгар кюард кодтар бааллар. Олор, Кыһыл кинигэҕэ киирбит кыыллар тустарынан кэпсииллэр эбит.

Дьэ, ити курдук, бэрт интэриэһинэй тэрээһин буола турар. Сарсын аны сүүмэрдээһини-талыыны ааспыттар секциянан арахсан чинчийиилэрин слайданан өссө дириҥник көрдөрөн кэпсиэхтэрэ.

Тэрийээччилэр эппиттэринэн, куонкурус бастыҥнара салгыы федеральнай таһымҥа ыытыллар тэрээһиҥҥэ талыллыахтара.

Петр ПАВЛОВ.

Ааптар хаартыскаҕа уонна видеоҕа уһулуута.