Планета бастыҥ саахыматчыттара кимнээҕий?

Саахыматчыт оонньуур күүһүн, кылааһын, сайдан иһэрин көрдөрөр ЭЛО-рейтинг ситимэ (система, коэффициент Эло) 1970-с сыллартан туттуллар. Арпад Эло диэн физик идэлээх профессор айан оҥорбут ситимэ буолар. Кини көмөтүнэн 2023 с. бүтэһигэр аан дойду саамай күүстээх саахыматчыттара кимнээҕин көрөбүт.

Эр дьоҥҥо Магнус Карлсен (Норвегия) – 2819, Фабиано Каруано (АХШ) – 2790, Дин Лижэнь (КНР) – 2780, Хикару Накамура (АХШ) – 2778, Ализера Фирузджа (Франция) – 2777. Саамай эдэрдэрэ Ирантан төрүттээх Франция олохтооҕо Ализера Фирузджа (2003 с.т.), Арассыыйаттан Ян Непомнящай – 2771.

Эдэрдэргэ (20 саастарыгар диэри) гроссмейстердар, Индияттан 2006 с.т. Гукеш Доммараджу – 2756, 2004 с.т. Узбекистантан Нодирбек Абдусатторов – 2722, 2005 с.т. Рамешбабу Прагнанандха – 2707 инники сылдьаллар. Эдэр гроссмейстердар Узбекистантан Жавохир Синдаров, Бельгияттан Даниэль Дарда, Германияттан Винсет Каймер, Индияттан Нихал Сарин, Арассыыйаттан Алексей Гребнев, Володар Мурзин тилэх баттаһан иһэллэр.

Володар Мурзин быйыл сыл саҥатыгар туманынан бүрүллүбүт дьыбардаах Дьокуускайга кэлэн Ил Дархан бирииһигэр бэрт тахсыылаахтык оонньоон барбытын билэбит.

Дьахталларга Хоу Ифань (КНР) – 2632, Цзюй Вянцзюнь (КНР) – 2560, Конеру Хампи (Индия) – 2554, Александра Горячкина (Арассыыйа) – 2553, Лэй Тинцзе (КНР) – 2550.

Эдэрдэргэ (20 саастарыгар диэри) Бибисара Асаубаева (Казахстан) – 2472, Велпула Сараю (Индия) – 2444, Нюргуль Салимова (Болгария) – 2426, Лея Гайфуллина (Арассыыйа) – 2423, Дивья Деммух (Индия) – 2420.

Түмүк курдук. Манан сыаналаатахха, Арассыыйа саахыматчыттара инники кэккэҕэ сылдьаллара үөрдэр. Дьахталларга кытайдар, уолаттарга Индия спортсменнара атыттартан чорбойоллор. Эбии бэлиэтээн эттэххэ, саахымат Азия диэки күүскэ, сэниэлээхтик хайыһан эрэрин Узбекистан, Казахстан, Индия, Кытай оонньооччулара бигэргэтэллэр.

Сыл бүтүүтэ Узбекистан Самарканд куоратыгар аан дойду бастыҥ саахыматчыттара түмсэн рапидка (быстрые шахматы), блицкэ (молниеносная игра) күүстэрин холоһуохтара. Арассыыйаттан гроссмейстердар Ян Непомнящай, Петр Свидлер, Даниил Дубов кыттыахтара. Кимнээх кыайалларын-хотоллорун кэтээн көрүөхпүт.

Степан АНДРЕЕВ.

Майа с.