Николай Паслар: «Каждый борется за свой кусок хлеба»

Тустуу эйгэтигэр бүгүҥҥү күн биир бэлиэ түгэнинэн — аан дойду-2001, Европа-2005 чемпиона, 33 саастаах Николай Паслар биэс сыллаах тохтобул кэнниттэн улахан көбүөргэ төннүүтэ буолар. Бу, намыһах уҥуохтаах киппэ көрүҥнээх бөҕөс биир кэмҥэ биһиги Леонид Спиридоновпытын кытта күрэс былдьаһа сылдьыбытын өйдүүр буолуохтааххыт.

2008 с. Красноярскайдааҕы турнирга тиийэ сылдьан Николай Паслары көрсөн кылгас интервью ылбытым. Онтукайбын диктофоммуттан сурукка (кумааҕыга) түһэрэн баран, хаһыат балаһатын кээмэйэ кыратыттан кэмигэр сатаан бэчээккэ туһамматаҕым. Онон хаалан хаалбыта. Оттон быйыл сайын, биэс сыл буолан баран, Паслар көбүөргэ иккистээн эргиллэн – Болгария чемпиона, Румынияҕа ыытыллыбыт норуоттар икки ардыларынааҕы турнир кыайыылааҕа буолбутуттан астынан, ол интервьюбун сөргүтээри кумааҕыларбыттан өр да көрдөөн буллум.

Киһи тугу эрэ көрдөөн баран булбатаҕына уоскуйбата диэн баар, наар ол эрэ туһунан саныыгын. Киэһэ үлэбиттэн кэлэн баран хойукка диэри, оннооҕор эбиэт кэмигэр кэлэ сылдьан наар ону көрдөөн – архыыппын хасыһабын. Оттон булан баран наһаа үөрдүм уонна аан дойду биир биллиилээх бөҕөһүн туһунан тустууну таптааччыларга анаан сырдатарга сананным.

Кэпсэтиибит турнир кэнниттэн тэриллибит банкет кэмигэр буолбута. Мин киниттэн саха тустууктарын туһунан тугу саныырын уонна быраабыла туһунан ыйыталаспытым. Ити турнирга Паслар 74 киилэҕэ тустан, бириистээх миэстэҕэ тиксибэтэҕэ.

Николай ССРС саҕана Молдавияҕа төрөөбүт буолан, нууччалыы олуттаҕастык, ол эрээри, өйдөнүмтүөтүк саҥарар. Бэйэтин көрүҥэр холоотоххо, бэрт сытыытык көрөр-истэр, холку куоластаах, эмоциональнай уонна амбициялаах диэххэ сөп. Интервью диктофоҥҥа хайдах суруллубутунан бэриллэр.

– Якутские борцы всегда борятся до конца, очень хитро борятся. У них функциональная подготовка очень сильная. И что я ещё хочу сказать, вот Павел Пинигин, 68 кг, я все его схватки посмотрел в записи. Тогда боролись три периода по три минуты. Боролись в партере и в стойке, как выгоняли людей за три предупреждения. Всё это мне очень нравится. А сегодня, что они (чиновники от ФИЛА) сделали? Два периода по три минуты. И кому хотят, тому и присуждают победу. Что это, борьба что ли? Это просто – цирк какой-то. Самый лучший был, когда схватки проводились три периода по три минуты, борцы соревновались по два-три дня.

Лёня Спиридонов очень хороший борец. Он в 66 кг может спокойно бороться за медаль на чемпионатах Азии, мира и на Олимпиаде. Это его вес. А в весе до 74 кг он – мягкий, лёгкий, как и я. Это не наша категория.

Слышал, что скоро юбилей олимпийского чемпиона Павла Пинигина в Якутске, может мы там будем, хотим поздравить его. Вообще, мы очень хорошие приятели с якутскими тренерами и борцами. Братья Контоевы здорово боролись на чемпионате мира в Софии. У меня с ними очень хорошие отношения. Мы спортсмены друг друга хорошо знаем и уважаем. А когда боремся, там не бывает кто кому брат или друг. Но после схватки можно поздравить друг друга, общаться, танцевать, веселиться. Каждый борется за свой кусок хлеба. (27.01.2008, Красноярск).

Ити кэнниттэн Паслар улахан көбүөргэ тустуутун тохтоппута. Болгарияҕа Бургас куорат “Черноморец” диэн тустууга кулуубугар тренеринэн үлэлээбитэ. Онтон арай, быйыл бэс ыйыгар ыытыллыбыт Болгария көҥүл тустууга чемпионатыгар 84 кг ыйааһыҥҥа түөрт утарсааччытын хотон, бастакы миэстэни эрэллээхтик ылбыта. Итинтэн салгыы тренердэр кинини от ыйын 13-14 күннэригэр Румынияҕа, Ион Корняну мемориалыгар кытыннарбыттара, киһилэрэ эмиэ кыайыы көтөллөммүтэ. Финалга поляк Мацей Балавендер диэн норуоттар икки ардыларынааҕы турнирдар призёрдарын, байыаннайдарга аан дойду чемпионатын үрүҥ көмүс медалиһын хоппута.

Мин санаабар, ити интервьюга да этэрин курдук, кини тустуу урукку быраабылатын сөбүлээбэт этэ. Оттон билигин быраабылаҕа уларыйыы киллэриллэн, сэргэхсийии тахсыбытыгар бэйэтин кыаҕын холонон көрөн баран, буораҕа кураанаҕын итэҕэйдэҕэ. Аан дойду чемпиона Михаил Ганев үөһээ ыйааһыҥҥа (96) көспүтүнэн, баҕар Будапешка Болгария сүүмэрдэммит хамаандатын састаабыгар 84 киилэҕэ Паслары көрүөхпүт.

Аны ити интервьюну тэҥэ Паслар хаартыскатын көрдөөһүн туспа кэпсээннээх буолла. Урут, билиҥҥи флешка үөдүйэ илигинэ, “жёсткай диискэ” диэн баара. Тустуу хаартыскаларын онно мунньан иһэр этим. Оттон билигин оннук диискэни аһар компьютер суох. Бэчээт дьиэтин үрдүнэн бэрт өр ыйыталаһан, биир оннук эргэ компьютеры булбутум кэннэ, аны диискэм аһыллыбат. Киһим: “Маннык диискэ сүрдээх кэбирэх, алдьаммыт, сатаан аһыллыа суоҕа, быраҕан кэбис”, — диэтэ, бэрт холкутук. Оттон миэхэ оннук диискэ биир эрэ буолбатах ээ, хас да баар, биирдии бэйэлэрэ отуччалыы архивнай хаартыскалардаахтар…

Дьэ, Пасларга сыһыаннаан тоҕо эрэ итинник буолла. Тоҕо эбитэ буолла?

Бүөтүр Паабылап, “Саха сирэ” хаһыат 22.07.2013