Үрдүк таһымнаах буоларыгар дьулуһуохха

Ааспыт өрөбүл күннэргэ Сунтаарга Н.Н. Тарскай кэриэһигэр, Анал байыаннай дьайыы кыттыылааҕа, Россия уонна Донецкай Республика Геройа Д.Н. Егоров төрөөбүтэ 50 сылыгар анаммыт Саха Республикатын көҥүл тустууга биирдиилээн уонна хамаанданан бастыыр иһин чемпионата ыытылынна.

Сыл быһаарыылаах түһүлгэтигэр 18 хамаандаттан барыта 142 бөҕөс күөн көрүстэ. Улахан тэрээһини сунтаардар (улуус баһылыга А.Григорьев) кыайа-хото тутан, үрдүк таһымнаахтык ыыппыттарын бэлиэтиир оруннаах. Тустуу – биһиэхэ, сахаларга улаханнык биһирэнэр спорт көрүҥэ. Ол да сиэринэн, сэҥээрээччи үгүс. Күрэхтэһии хаамыытын «Саха» национальнай көрдөрөр-иһитиннэрэр хампаанньа (салайааччы О.Марков) икки күнү быһа «күөх экранынан» барытын сиһилии көрдөрбүтэ махталлаах.

Түһүлгэ араас санааны үөскэттэ. Тустуу сайдыытыгар ханна үлэ ыытыллара, ханнык салайааччы болҕомтотун уурара көһүннэ. Этэргэ дылы, ким тэрээһиннээх, түмсүүлээх – ол кыайда. Улуу тренер Д.П. Коркин биир дойдулаахтара, тустуу туонатынан биллибит – чурапчылар үһүс сылын субуруччу хамаанданан бастаатылар. Ити кинилэр улуус баһылыга Степан Саргыдаев салайааччылаах эрдэттэн бэлэмнэнэн, тэрээһин үлэтин ыытан, кэтэр таҥастыын-саптыын ох курдук оҥостон, кустук курдук куоһанан кэлбиттэрин туоһулуур.

Олохтоохтор бу сырыыга син эмиэ 2017 сыллаахха курдук, бэйэлэрин дьиэлэригэр тэриллибит чемпионакка кыайардыы оҥостубуттара кыаллыбата. Кинилэр син кыахтарынан кытыннылар гынан баран, бу сырыыга чурапчылар састааптара наһаа күүстээҕин санатыахха сөп. Ол курдук, кинилэр биэс чемпионнаннылар: Артём Слепцов (61 кг), Константин Капрынов (74 кг), Олег Фомин (79 кг), Андриан Ленскэй (92 кг), Никита Софронов (125 кг). Манна, тренердэр, хамаанда састаабын сөпкө аттаран туруорбуттара быһаарыылаах буолан таҕыста. Ол курдук, Фомин уонна Софронов хамаанда туһугар атын ыйааһыннарга туруоруллан, уһуйааччыларын итэҕэллэрин түһэн биэрбэтэхтэрин бэлиэтиэххэ сөп.

Манна сыһыары тутан эттэххэ, атын ыйааһыннарга Саха сирин 2025 сыллааҕы чемпионнарынан буоллулар: Кэскил Семенов (57 кг), Юлиан Григорьев (65 кг), Ньургун Сергин (97 кг) – сунтаардар, Ньургун Скрябин (70 кг), Анатолий Никитин (86 кг) – мэҥэлэр.

Оттон хамаанданан түмүккэ Чурапчы бастакы, Сунтаар иккис, Мэҥэ Хаҥалас үһүс, Уус Алдан төрдүс, Ньурба бэһис, Таатта алтыс миэстэлэри ыллылар. Дьэ, көрбүккүт курдук, ким бэлэмнээх, тэрээһиннээх, түмсүүлээх, кыһамньылаах – ол кыайда. Манна даҕатан эттэххэ, быйылгы чемпионакка Чурапчы, Сунтаар, Мэҥэ Хаҥалас, Уус Алдан, Кэбээйи эрэ толору састаабы туруордулар. Оттон урукку өттүгэр күүстээхтэринэн биллэр, хомулуннахтарына билигин даҕаны тыас таһаарыан сөптөөх Дьокуускай, Нам, Амма о.д.а. хамаандалар сөптөөхтүк дьаһамматахтара хомолтолоох.

Н.Н. Тарскай аатынан көҥүл тустууга Саха сирин чемпионата – спорт республикаҕа салгыы сайдыытыгар, бөҕөстөрбүт үүнүүлэригэр улахан суолталаах. Ол эрээри, кэнники сылларга бу баар-суох күрэхтэһиибитигэр болҕомто ууруу, салайааччылар өттүлэриттэн үүннээһин-тэһииннээһин, ирдэбил намтаан иһэрэ, спорт бу көрүҥэр толору өйдөбүлү, түмүгү биэрбэт диэххэ сөп. Ол курдук, быйылгы да чемпионат күүстээхтэри барыларын сатаан үмүрү тардыбата. Ол барыта – чемпионат болдьоҕо ыгым кэмҥэ туруоруллубутуттан тутулуктаах. Билэргит курдук, бу кэмҥэ кэккэ бөҕөстөрбүт күрэхтэһиилэргэ, анал үөрэтэр-эрчийэр түмсүүлэргэ сылдьар буолан биэрдилэр.

Биир тылынан, чемпионат түмүктэрин Спорт министиэристибэтэ, Тустуу федерацията уонна туһааннаах тэрилтэлэр, түмсүүлэр салайааччылара ырытан, дьүүллэһэн сыаналыылларыгар, түмүк таһааралларыгар баҕарабыт. Тарскай чемпионата – республика хамаандатын сүүмэрдиир, бастыҥнары талан, кинилэргэ болҕомто ууран, усулуобуйа тэрийэр,  чопчу кыайыылаахтары эрэ инники эппиэттээх түһүлгэлэргэ кытыннарар сыаллаах-соруктаах буолуохтаах.

Петр ПАВЛОВ.