ДВФУо-2024: Аҕыс чемпион. Көрдөрүү куоһарылынна!

Аллараа Бэстээххэ бэртээхэй спорт уораҕайа тутуллан, ханнык баҕарар улахан таһымнаах күрэхтэһиини тэрийэн ыытарга кыахтар үөскээтилэр. Кылгас кэм иһигэр Н.Н. Тарскай кэриэһигэр Саха сирин көҥүл тустууга биирдиилээн уонна хамаанданан бастыыр иһин чемпионата, Дальнай Восток 24-гэр диэри саастаах бөҕөстөрүгэр күрэхтэһиитэ уонна Дальнай Восток улахан дьоҥҥо чемпионата тэрилиннилэр.

Быйылгы тустууга Бурятия Республикатыттан, Хабаровскай, Приморскай кыраайдартан, Еврейскэй автономнай уокуруктан, Амурскай уобаластан уонна Саха Республикатыттан барыта 113 бөҕөс күөн көрүстэ. Кылаабынай судьуйанан Руслан Мухамединов (Благовещенскай) үлэтээтэ.

Манна, ыалдьыттарбытыттан буряттар эрэ үчүгэйдик оҥостон, балайда күүстээх састаабынан кэлбиттэрин санатар тоҕоостоох. Өссө, чемпионат иннинээҕи сайаапка быһыытынан бырааттыы Баяндуевтар уонна Балтуевтар бааллара даҕаны, туох эрэ биричиинэнэн кэлбэтэхтэр.

Былырыын Бурятияҕа ыытыллыбыт маннык күрэхтэһиигэ Саха сирэ 7 чемпионнаммыта: Айаал Белолюбскай (57 кг), Дьулусхан Тотонов (65 кг), Олег Фомин (70 кг), Станислав Свинобоев (74 кг), Ньургун Сергин (92 кг), Максим Толмачев (97 кг), Никита Хабаров (125 кг).

Быйыл ити көрдөрүү куоһарылынна, бөҕөстөрбүт 8 кыһыл көмүс мэтээли ылары ситистилэр.

Лев Павлов билиҥҥи кэмҥэ биһиги наһаа эрэнэ кэтэһэр тустуукпут. Быйылгы сылга киирэн баран үһүс күрэхтэһиитэ. Кини Л.Ашеины, республика быйылгы чемпиона У.Иванову кыайталаан баран, финалга Алексей Копыловы хайдах кыайарга күлүүһү сатаан булбата. Онон иккис миэстэлэннэ. Ол да буоллар, Лев – санаатын күүһэ, бэйэтигэр эрэлэ, кыайыыга дьулуура ситтэҕинэ уонна күүс-уох өртүнэн сайыннаҕына, бастыҥ бөҕөс буолар кыахтаах. Барыта бэйэтиттэн тутулуктаах.

Киниэхэ бу сезоҥҥа Россия 23-гэр диэр күрэхтэһиитигэр ситиһиилээхтик кыттан, дойду сүүмэрдэммит хамаандатыгар киирэр сыал-сорук турар буолуохтаах. Биһиги Левкэ эрэнэбит!

Бу чемпионат иннинэ dzulurgan.ru сайтка туттуна соҕус сылыктааһын оҥорбуппун аахпыт буолуохтааххыт. Онно, билиҥҥи туруктан аттаран таһааран, ордук 57, 65, 70, 74, 92, 97 кг ыйааһыннарга суоттанарбытым суруйбутум. Оннук да буолла. «Парус» көбүөрүгэр ордук Александр Авелов (тренерэ Б.Г. Яковлев) көрөөччүлэрин үөртэ. Кини түөртэ туһунна уонна барытыгар кыайыыны ситистэ. Бастаан бэйэтин киһитэ Н.Заболоцкайы хотон баран, утуу-субуу Бурятия бөҕөстөрүн Борогшоновы, Бальжинимаевы, Дамдиновы кыайталаан, бэйэтин ыалдьааччыларын сэргэхситтэ. Бу сүрдээх тыҥааһыннаахтык барбыт хапсыһыыларга Александр бэйэтин кытаанах характерын, кыайыыга дьулуурун көрдөрдө. Итиэннэ 61 киилэҕэ Саха сиригэр бастыҥ буоларын өссө төгүл итэҕэттэ.

Ити курдук, бастаан утаа билгэлээһиҥҥэ 86 киилэҕэ Буянто Шадапов бастыыра буолуо диэбитим. Ол эрээри, кылгас тохтобул кэнниттэн көбүөргэ иккистээн эргиллибит норуоттар икки ардыларынааҕы кылаастаах спорт маастара Герман Устинов буряты бэйэтин таптаан туттар албаһыгар түбэһиннэрэн, кылбар кыайыыны ситистэ уонна бу ыйааһыҥҥа чемпионнаата. Герман, этэргэ дылы, «билигин даҕаны буораҕа кураанах эбит». Бэйэтин иннигэр куустээх санааны ылынан сыал-сорук туруорунан тиритэ-хорута дьарыктаннаҕына, урукку чөлүгэр киирэр кыахтаах курдук көрдүм.

Уоннааҕы ыйааһыннарга сылыктааһын туолла. Уолаттарбыт эрэли түһэн биэрбэтилэр.

Билигин, биһиги республикабыт тустууга хамаандатыгар көлүөнэлэр солбуйсуулара бара турар. Онуоха талааннаах, тыыппалаах ыччаттар күөрэйэн тахсан иһэллэриттэн киһи үөрэр. Холобур, 19 саастаах Игорь Матвеев (тренерэ П.С. Иванов) күрэхтэһииттэн күрэхтэһии ахсын сайдан, күүһүрэн иһэр. Кини финалга республика чемпиона Дьулусхан Тотоновы 3:2 ахсаанынан хотто. Итиэннэ улахана дьон түһүлгэтигэр бастакы дьоһун кыайыытын сурунна.

Ити курдук бу түһүлгэҕэ Амма ыччата Андрей Мидловец (тренер Г.С. Игнатьев) үчүгэй өйдөбүлү үөскэттэ. Кини финалга тахсар иһин тустууга Тотоновка олох тэҥ киирсиигэ сабырыйтарда. Киһи эмиэ эрэнэр тустууга үүнэн эрэр. Сэмээр кэтэһэбит.

Дьэ онон, били «Саха сирэ – Бурятия» диэн күрэстэһиннэрэ сатыыр санаабытыгар бу күрэхтэһии түмүгүнэн 8:2 ахсаанынан кыайдыбыт диэххэ сөп. Ол аата, уон ыйааһынтан 8-гар кыайдыбыт, 2-гэр хоттордубут. Манна өссө ыарахан ыйааһыҥҥа Никита Хабаров кыттыбата. Ити курдук, бу сырыыга икки өттүттэн кэккэ ыйааһыннарга сорох күүстээхтэр кыттыбатылар. Холобура, буряттартан Баяндуевтар, Евгений Жербаев, Тамир Ешинимаев, Аюр Нимаев, Илья Жибалов уо.д.а. араас биричиинэнэн кэлбэтилэр.

“Дьиэҕэ истиэнэ эмиэ көмөлөһөр” дииллэринии, биирдиилээн түгэннэргэ түһүлгэ дьолуота биһиги диэки буолбутун умнумуохха. Итиэннэ сорох түгэннэргэ судьуйалааһыҥҥа сыыһа-халты туттунуулар тахсыбыттара, элбэх төгүл мөккүөр үөскүү сылдьыбыта – инники толкуйу уонна ырытыыны эрэйэр дии саныыбын.

PS: Чемпионат биирдиилээн сытыы хапсыһыылара хайдах барбыттарын манна көрүөххүтүн сөп: https://www.youtube.com/@Dzulurgan/featured

Дальнай Восток чемпионата түмүктэннэ, аны Россия чемпионатын кэтэһэбит.

Петр ПАВЛОВ.