Бэлиэ түгэн: Петр Попов төрөөбүт күнүнэн…

Бүгүн, ыам ыйын 20 күнүгэр Петр Егорович Попов лоп курдук 80 сааһын туолла

Петр Егорович сырдык киһи, өрүү күлэ-үөрэ, ис иһиттэн мичээрдии сылдьар. Кэпсээнэ, саҥата да куруук сэргэх, ыраас, сырдык буолааччы. Этэргэ дылы, сырдыгы, үтүөнү, кэрэни, үйэлээҕи түстээччи. Дэлэҕэ кинини тустуутун поэзияҕа тэҥнээн “Саха тустуутун күнэ”, “Кылбаҥнатан тустар уол”, “Көбүөргэ кустук оонньуура”… диэхтэрэ дуо?! Кырдьыга, саха норуотун тапталын, сүгүрүйүүтүн ылбыт Тустуук, Киһи кини – Петр Егорович Попов.  

Кэрэ бэлиэ түгэҥҥэ – төрөөбүт күҥҥэ сөп түбэһиннэрэн, кини олоҕор сыһыаннаах үс түгэни санатыахпын баҕардым.

Уруу ыалдьыттара – олимпиецтар

1969 сыллаахха саас Дьокуускайга көҥүл тустууга Дальнай Восток зонатын күрэхтэһиитэ ыытыллыбыта. Онно, субу аҕай аан дойду чемпионатын үрүҥ көмүс призёра буолбут Роман Дмитриеви чиэстээн, биһиги куораппытыгар ССРС сүүмэрдэммит хамаандатын тренерэ Сергей Андреевич Преображенскай, олимпийскай чемпионнар Александр Иваницкай, Александр Медведь, РСФСР тустууга федерациятын толорооччу дириэктэрэ Владимир Скоков, ССРС сүүмэрдэммит хамаандатын научнай үлэһитэ Юрий Киселев – бочуоттаах ыалдьыт буолан кэлбиттэрэ.

Кинилэр Дальнай Восток чемпионатын көрбүттэрэ, көрсүһүүлэргэ кыттыбыттара уонна Любовь Иннокентьевна, Петр Егорович сыбаайбаларыгар күндү ыалдьыттарынан буолбуттара. Бэйэлэрин эҕэрдэлэрин эппиттэрэ, бэлэхтэрин туттарбыттара.

Киэн туттар кыайыыта

1968 с. ССРС хамаанданан бастыыр иһин чемпионатыгар Петр Попов Роман Дмитриевтиин Сэбиэскэй аармыйа сүүмэрдэммит хамаандатыгар киирэн тустубуттара. Хамаанданан барыларын кыайан бастаабыттара. Петр Егорович икки утарсааччытын ыраастык, икки бөҕөһү очконан уонна олимпийскай призер Н.Хохашвилилыын тэҥнэспит. Күрэхтэһии түмүгүнэн кыайыылаахтарга барыларыгар кыһыл көмүс мэтээл, диплом туттарбыттар.

Петр Егорович бэйэтэ этэринэн, тустубут сылларыгар элбэх араас ситиһиилэриттэн ордук ити ССРС хамаанданан күрэхтэһиитигэр уонна РСФСР чемпионатыгар кыайбытынан киэн туттар.

Төһө да билигин бочуоттаах сынньалаҥҥа олордор спорт бэтэрээнэ республика спорка олоҕун, чуолаан таптыыр тустуутун сонуннарын барытын билэ-көрө, ыйыталаһа олорор. Итиэннэ саха тустууктарыгар, тренердэригэр эрэлэ улахан. Саха норуота бэйэтин чулуу тустууктарын үрдүк чыпчааллары ылар иһин килбиэннээх киирсиилэрин, кыайыыларын-хотууларын өссө даҕаны көрүөхпүт, ааҕыахпыт-билиэхпит диэн эрэл санаалаах.

Талааннаах киһи барытыгар талааннаах

Петр Егорович бочуоттаах сынньалаҥҥа тахсан баран, тустуу туһунан 4 кинигэни суруйан таһаарбыта. Ол курдук, көҥүл тустуунан үлүһүйэн дьарыктаммыт, спорт бу көрүҥүн ис сүрэҕиттэн таптыыр, этигэр-хааныгар иҥэриммит киһи быһыытынан «Хардыы да чугуйбакка» (2006) диэн бастакы кинигэтэ – бэйэтин дьылҕатын туһунан кэпсиир. Иккиһэ – сахалартан көҥүл тустууга ССРС спордун бастакы маастардарын туһунан (2010). Үһүс кинигэтэ «Саха бөҕөстөрө – Россия чемпионнара» (2013) диэн, элбэх көлөһүннэрин тоҕон, сүҥкэн ситиһиилэринэн саха норуотун улаханнык үөрдүбүт бөҕөстөрбүт – Россия чемпионнарынан туһунан кинигэ. Төрдүһэ – “Үтүө аат хайдах кэлэрий” (2017) диэн ааптар, саха биллиилээх бөҕөстөрүн туһунан очеркаларын кинигэтэ.

Бу кинигэлэр биһиэхэ, сахаларга тумус туттар көрүҥмүт, омукпутун аан дойдуга биллэрбит – көҥүл тустуубут историятын, ыйынньыктарын быһыытынан улаханнык сыаналаналлар. Киһи күннэтэ туһанар кинигэлэрэ.

«Талааннаах киһи – барыга бары талааннаах» диэн бэргэн этии Петр Егоровичка сыһыаннаах. Кини кинигэлэрин элбэх киһи аахпыт, сэҥээрбит, туһаммыт буолуохтаах диэн бүк эрэнэбин. Итинэн ааптары билиэтэ, туоһу докумуона суох Суруналыыс диэххэ сөп.

Ытыктабыллаах Петр Егоровиһы үбүлүөйдээх сааһын туолбутунан ис сүрэхтэн эҕэрдэлиибит! Кытаанах доруобуйаны, уһун дьоллоох олоҕу! Дьоҥҥо-сэргэҕэ, кэлэр көлүөнэҕэ холобур, үтүө сүбэһит, оттон иллээх, дьоллоох дьиэ кэргэҥҥэ – туллар тутаах буола сылдьаргар баҕарабыт!  

Петр ПАВЛОВ.