Үтүө майгылаах дьоһун табаарыспыт Степан Васильев

// Кэриэстэбил

Васильев Степан Николаевиһы биһиги, кини кылааһынньыктара, 1969 сылтан ыла билэбит. Кини ол сыл күһүнүгэр Уус-Алдан Курбуһаҕыттан Чурапчытааҕы спортивнай интэринээт-оскуолаҕа тохсус кылааска үөрэнэ кэлбитэ.

Кини кыра соҕус уҥуохтаах гынан баран, номоҕон көрүҥнээх уонна бэйэтэ майгытынан оттомноох-боччумнаах буолан, бииргэ үөрэнэр оҕолоругар тута сөбүлэппитэ. Чугас доҕоро буолбут табаарыһа, Советскай Союз уолаттарга чемпиона Павел Васильев-Хабарда киниэхэ “Стив” диэн таптал хос ааты биэрбитэ, кини уобараһыгар ол аата олус барсар буолан, Степаҥҥа бүтэһиктээхтик иҥэн хаалбыта. Биһиги, кини кылааһынньыктара, күн бүгүнүгэр диэри кинини таптаан Стив диэн ааттыыбыт.

Чурапчытааҕы интэринээт-оскуолаҕа төһө да икки эрэ сыл, 9 уонна 10 кылаастарга, ол аата, орто оскуоланы бүтэриэр диэри үөрэннэр, ити икки сыл кинини спортсмен эрэ быһыытынан буолбакка, киһи-личность быһыытынан сайдарыгар, буһарыгар-хатарыгар көмөлөспүтэ, инники дьылҕатыгар төһүү буолбута саарбаҕа суох. Ол туһунан Степан Николаевич былырыын бэчээттэнэн тахсыбыт оскуоланы бүтэрбиппит 50 сылыгар анаммыт кинигэбитигэр бэйэтэ эмиэ бэлиэтээн суруйан турар.

Ити кинигэҕэ кини икки олус дьоһуннаах, сиһилии ахтыылара киирбиттэрэ. Биир ахтыыта толору доҕоро Павел Васильев-Хабарда туһунан, иккис ахтыытыгар бэйэтин үөрэҕин-олоҕун туһунан суруйуута.

Ити кинигэҕэ суруйарынан учуутала, аатырбыт тренер Дмитрий Петрович Коркин Степаны оскуоланы бүтэрэн эрдэҕинэ дьиэтигэр ыҥыран ылан, тус бэйэтэ кэпсэппит уонна Красноярскайдааҕы тыа хаһаайыстыбатын институгар киирэригэр сүбэлээбит, онно салгыы үөрэнэн үлэһит буолар наадалааҕын эппит. Инньэ гынан, Стив бэйэтэ этэринэн, оччолорго салгыы тугунан дьарыгырарга дуу, үөрэнэргэ дуу диэн туох да былаана суох сылдьар киһиэхэ улуу учуутала-тренерэ этиитэ халбаҥнаабат ыйыы курдук иһиллибит.

Красноярскайдааҕы тыа хаһаайыстыбатын институгар ол сыл, ол аата 1971 сылга, интэринээт-оскуолаттан 5 оҕо үөрэххэ киирбиттэриттэн, атыттара бары араас биричиинэнэн ситэ үөрэммэккэ дойдуларыгар төннүбүттэрэ. Биллэн турар, үрдүк үөрэҕи улахан спорду кытта дьүөрэлиир олус уустук дьыала. Тустууктар эрэ буолбатах, улаха спорт атын да көрүҥнэринэн дьарыгырааччылар үксүн иккиттэн биирин таларга күһэллээччилэр. Биитэр салгыы улахан спордунан дьарыгырыы, биитэр үрдүк үөрэҕинэн дьиҥнээхтик дьарыгыран специалист дипломун ылыы. Онтон Степан үөрэххэ да, спорка да дьаныардааҕын өссө төгүл көрдөрөн, институтун ситиһиилээхтик бүтэрэн дойдутугар үрдүк үөрэхтээх инженер-зоотехник дипломнаах эргиллибитэ.

Степан бэйэтэ кэлин кэпсииринэн, институт үһүс курсун бүтэрэн баран, улахан спордунан дьарыгырыытын тохтоппута, салгыы туох баар сыратын үрдүк үөрэххэ ууран, талбыт инженер-зоотехник чахчы үчүгэйдик баһылаары. Ити быһаарыыта сөптөөҕүн кэлин олох бэйэтэ көрдөрбүтэ. Үөрэҕэр чахчы кыһаллан үөрэнэн Институт Бочуотун дуоскатыгар “Бастыҥ студеннар” ааттарыгар киирэн кини хаартыската уонча сыл ыйанан турбута.

Ол аата, кини көҥүл тустуунан лоп курдук биэс эрэ сыл дьарыктаммыта – икки сыл улуу тренергэ – Дмитрий Петрович Коркиҥҥа, оскуолаҕа үөрэнэр сылларыгар уонна өссө үс сыл институкка – эмиэ аатырбыт тренергэ Дмитрий Георгиевич Миндиашвилига.

Биэс сыл диэн кылгас болдьох, ол эрээри, Степан Николаевич ити кылгас бириэмэ иһигэр спорт маастарын нуорматын толорбута, үгүс спортивнай ситиһиилэммитэ. Красноярскай кыраай, Дальнай Восток уонна Сибиир чемпионнара буолбута, Россия “Урожай” обществотыгар бастаабыта, Советскай Союз тыатын сирин ыччаттарын чемпионатыгар бастаабыта, оттон улахан дьонугар призердаан, Советскай Союз улахан дьоҥҥо чемпионатыгар кыттар чиэскэ тиксибитэ.

Красноярскайга үчүгэй базалаах, үтүө традициялардаах үрдүк үөрэх кыһатыгар үөрэнэн үрдүк таһымнаах билиини-көрүүнү, этэргэ дылы дьоһун билии базатын ылбыта кэлин дойдутугар эргиллэн кэлэн үлэлиир сылларыгар олус үчүгэй төһүү буолбута.

Ол курдук, кини дойдутугар Герой Егоров аатынан совхозка отделение управляющайынан, онтон совхоз кылаабынай зоотехнигынан, ол кэнниттэн совхоз дириэктэрин солбуйааччынан үлэлээбитэ. Онтон оройуон салалтата эдэр талааннаах специалиһы таба көрөн Уус-Алдан курдук улахан, тыа хаһаайыстыбатынан дьарыгырар улуус сельхозуправлениетын кылаабынай зоотехнигынан, онтон салгыы үүннэрэн управление начальнигын солбуйааччынан анаабыта. Ол дуоһунастарга Степан Николаевич өр сылларга ситиһиилээхтик үлэлээбитэ. Саха Республикатын тыатын хаһаайыстыбатын туйгуна диэн бочуоттаах аат киниэхэ мээнэҕэ иҥэриллибэтэҕэ.

Улуус салалтатыгар эрэ буолбакка, боростуой үлэһит дьонугар кытта кини чахчы авторитеттааҕын туһунан кини үс болдьох тухары Оройуон Советын, Улуус мунньаҕын депутатынан талыллан актыыбынайдык үлэлээбитэ да туоһулуур.

Кэргэнинээн Варвара Ивановналыын 2 оҕолоохтор, 3 сиэннээхтэр. Оҕолоро, сиэннэрэ кини олоҕун дьыалатын дьоһуннаахтык салгыахтара диэн эрэл баар. Онон түмүктээн эттэххэ, биһиги оскуолаҕа бииргэ үөрэммит табаарыстара доҕорбут Степан Николаевич Васильев бу орто туруу-бараан дойдуга биир киһи олорор олоҕун дьоһуннаахтык олорон барда диэн сыаналыыбыт.

Бүгүн биһиги доҕорбутун тиһэх суолугар атаарар күммүт. Саныырга олус ыарахан уонна хомолтолоох күн.

Күндү доҕорбут Степан Николаевич, быдан дьылларга бырастыы. Улуу Туймаада хочотун буора эйиэхэ сымнаҕас сыттык-суорҕан буоллун. Эн үтүө майгылаах сырдык мөссүөҥҥүн биһиги хаһан да умнуохпут суоҕа.

Оскуолаҕа бииргэ үөрэммит табаарыстарын аатыттан Саха Өрөспүүбүлүкэтин Конституционнай Сэбиэтин Бэрэссэдээтэлин солбуйааччы, РФ уонна СР үтүөлээх юриһа Алексей Михайлович ЕФИМОВ.

Хаартыскаҕа: Степан Николаевич үөрэммит куоратыгар Красноярскайга, көҥүл тустууга Иван Ярыгин аатынан турнирга. 2013. Петр Павлов түһэриитэ.

2023 сыл, атырдьах ыйын 3 күнэ.