Сулҕаччылар – уруккуттан хайыһардьыт дьон

Амма оройуонун кырдьаҕас Сулҕаччы урукку кэминээҕи ыччаттара: Мария Романовна Дьячковская, Слава Никитич Неустроев, Алексей Ильич Никифоров, Екатерина Николаевна Рязанская уо.д.а. бэйэлэрин кэмнэригэр хайыһарынан сүүрүүгэ оҕолорго, ыччаттарга, студеннарга республикаҕа бастаабыт, миэстэлэспит кэмнэрдээхтэрэ. Сулҕаччыга учууталынан үлэлии сылдьан 70 сыллар бүтүүлэригэр Серафим Михайлович Ильин – «Урожай» ДСО уобаластааҕы сэбиэтин икки тѳгүллээх призера этэ, Саха АССР норуоттарын спартакиадатыгар II бѳлѳххѳ миэстэлэһэ сылдьыбыта. Сулҕаччы тѳрүт олохтооҕо Екатерина Николаевна Рязанская – Павлова 2014 сыллаахха, Удмуртияҕа Россия чемпионатыгар ветераннар ортолоругар үс дистанцияҕа: 5, 10, 15 км чемпион аатын ылан турар.

Сулҕаччы кырдьаҕас олохтоохторо Мэхээлэ уонна Маайа Махсыымаптар түѳлбэ биир ытык-мааны, дьон-сэргэ убаастыыр ыаллара этилэр. Михаил Николаевич Максимов – Сулҕаччы оскуолатын дириэктэрэ, учуутала олохтоохтор, оскуола оҕолоро куттарын туппут дьиҥ чахчы «норуот учуутала» буолара.

Үтүѳлээх учуутал М.Н. Максимов миэхэ кэпсииринэн, эдэр эрдэҕинэ, Дьокуускайга педучилищеҕа үѳрэнэ сылдьан, «хайыһардыырым, ѳссѳ, киһи суох буолан училище аатыттан биирдэ хайаттан хайыһарынан түһүүгэ (арааһа, билиҥҥинэн слалом быһыылаах) республика күрэхтэһиитигэр кыттан турабын» диэн кэпсээбиттээҕэ. Кыттыбыта да буолуо, бэрт тэтиэнэх, сэргэх киһи этэ. Сэттэ оҕолоох Михаил Николаевич Максимов дьиэ кэргэнин биир кыра уоллара Дима тѳрѳѳбүт Сулҕаччытыттан харыс да ырааппакка, иэримэ дьиэни иччилээн, 4 оҕону тѳрѳтѳн, сүѳһү-сылгы ииттэн, бултаан-алтаан быр бааччы олорор ыал аҕалара. Кэргэнэ Жанна Григорьевна – Сулҕаччы кулуубун сэбиэдиссэйэ.

Кинилэр улахан уоллара Коля Максимов Сулҕаччы орто оскуолатын бүтэрбитэ. Коля тѳрдүс кылааска үѳрэнэ сылдьан оскуолаҕа ыытыллар хайыһар секциятыгар суруйтаран, аан бастаан хайыһарга турбута. Оччолортон күн бүгүҥҥэ диэри тапталлаах кѳрүҥүнэн оскуолатын дириэктэригэр, общественнай тириэнэр Алексей Ильич Никифоровка дьарыктанар.

Алексей Ильич уруккута хайыһардьыт, үѳрэнэ сылдьан чэпчэки атлетиканан утумнаахтык дьарыктанара. Студенныыр сылларыгар бэрт элбэх оройуоннааҕы, уобаластааҕы күрэхтэр чемпионнара, призердара. Билигин, тѳһѳ да республикаҕа, тыа улуустарыгар, улууска хайыһар кѳрүҥэ муомурбутун иһин, Алексей Ильич таптыыр спордун кѳрүҥүн кѳҕүлүүр сыалтан, оскуола дириэктэрэ тѳһѳ да бириэмэтэ кырыымчыгын иһин, оҕолору хайыһар спордугар уһуйарын тохтоппот, быһаччы эттэххэ, хайыһар спордун патриота. Оннук да буолан Сулҕаччы оҕолоро, Соморсун оҕолорун кытта тэҥҥэ хайыһарга республикаҕа, Дальнай Восток күрэхтэһиилэригэр ѳрүү миэстэлэһэллэр буоллаҕа.

Коля Максимов хайыһарга бастакы улахан ситиһиилэрэ 2017 сыллаахтан кэлэн барбыттара. Ити сыл сааһыгар, муус устар 8-9 күннэригэр Алдан куоракка Саха сирин чемпионатыгар 5 км – иккис, 3 км – үһүс миэстэ буолбута. Онтон атырдьах ыйын 18-19 күннэригэр ыытыллыбыт ролигынан хайыһарга Саха Республикатын чемпионатыгар Коля 3 км кыайыылаах Ещенко Максимтан үс сѳкүүндэнэн хаалан, III миэстэ буолан турар. 2018 сыл СР хайыһарга кубогын кыайыылааҕа буолбута, Новосибирскай куоракка ыытыллыбыт биатлоҥҥа ДВФО 2003-2004 сс. оҕолорго күрэҕэр, икки дистанцияҕа бастаан, Саха сирин оҕолорго сүүмэрдэммит хамаандатын састаабыгар киирбитэ.

2018 сылга Саха сирин биатлоҥҥа оҕолорго сүрүн тириэнэрэ Сафаров Альберт Талгатович (1988 с. Ноганатааҕы Олимпийскай оонньуу чемпиона Галина Куклева сирэй тириэнэрэ) салалтатынан Коля Екатеринбург, Уфа, Казань, Новосибирскай куораттарга «Азия оҕолорун» бастакы кыһыҥҥы оонньууларыгар бэлэмнэнэн сүүмэрдиир-эрчиллэр бэлэмнэниини ааспыта. Зачету таһынан кыттан, ити республикалар күрэхтэһиилэригэр бэйэтин саастыылаахтарыгар бастаан, миэстэлэһэн турар. Улахан, оҕолорго аан дойдутааҕы күрэхтэһии иннинэ Коля Максимов Новосибирскай куоракка Россия эдэр биатлонистарыгар ыытыллар Анна Богалий кубогар тѳрдүс миэстэ буолбута. Онон, Саҥа дьыл иннинэ ыытыллыбыт «Амма оҕолорго чулуу спортсмена» ааты ылыан ылбыта.

Соҕуруу Сахалиҥҥа ыытыллыбыт бастакы кыһыҥҥы «Дети Азии» аан дойдутааҕы спортивнай оонньууларга Коля Максимов саха оҕолоруттан биир үчүгэй кѳрдѳрүүнү ситиспитэ. Ол курдук, олунньу ый 10 күнүгэр ыытыллыбыт сприҥҥэ ытыыта табыллыбакка (4-тэ сыыһан) V миэстэ буолбута. Ѳйүүҥҥү күнүгэр, о.э. 12.02.19 с, 10 км, түѳртэ ытар күрэхтэһиигэ, иннигэр Москва куорат биатлониһын Виктор Молчановы эрэ түһэрэн, сахалартан бастакынан үрүҥ кѳмүс мэтээли аҕалбыта!

Күрэхтэһиини комментарийдаабыт, биатлоҥҥа икки тѳгүллээх олимпийскай чемпион Анна Богалий-Титовец Коля туһунан маннык үтүѳ тыллары эппитэ биһиэхэ, сахаларга, олус иһирэхтик иһиллибитэ:

«Я болела за Николая Максимова из Якутии. Очень перспективный мальчик. Показывает удивительную скорость. Летит как на крыльях. Очень стабильно стрелял. Рада, что один регион свою заявку сделал на биатлонную географическую карту России. Передаю привет всей Саха-Якутия!».

Улуу хайыһардьыт Анна Богалий – Титовец дорҕоонноох этиитин дакаастаан Коля Максимов аны 2019-21 сылларга ДВФО эдэр биатлонистарын күрэҕэр Новосибирскай уонна Петропавловск Камчатскай куораттарга сүрүн утарылаһааччыларын ырааҕынан хаалларан чемпион аатын сүгэр.

Быйыл күһүн бала5ан ыйын 17 күнүгэр 19-21 саастаахтарга Башкирияҕа ыытыллыбыт Россия сайыҥҥы биатлонун чемпионатыгар Уфа куорат олимпийскай эрэллэр училищеларын иккис кууруһун студена Николай Максимов 15 км дистацияны 39:10,2 бириэмэнэн кэлэн, чемпион аалай лиэнтэтин кэттэ. Бу урукку ѳттүгэр саха биатлонист оҕолорунан ситиһиллибэтэх сѳҕүмэр түмүк! Биатлон кѳрүңэр Россия таһымыгар биир бастыҥ кѳрдѳрүүлээх эдэр хайыһардьыкка СР спордун Миниистирэстибэтэ анал стипендия олохтоон, үчүгэй саа ылынарыгар тустаах кѳмѳнү оҥорон, эдэр спорт маастара Николай Максимов салгыы сахатын дьонун дьоһун ситиһиитинэн үѳрдэ туруо диэн эрэниэххэйиҥ!

Михаил ЖИРКОВ, спорт, педагогическэй үлэ бэтэрээнэ. Амма.