Астынар хоруйу ылбатым

Дьокуускай. Ахсынньы 12 күнүгэр «Сахамедиа» киинигэр Саха Республикатын бастакы президенэ Михаил Ефимович Николаев 85 сааһыгар аналлаах Саахымат конгреһын чэрчитинэн пресс-конференция буолан ааста.

Онно Саахымат федерациятын президенэ В.А. Егоров, үөрэх уонна наука министрэ И.П. Любимова, международнай гроссмейстер, түргэн (Блиц) саахымакка Россия чемпиона А.В. Шамоев, международнай гроссмейстер, саахымат композициятыгар аан дойду чемпиона Д.С. Павлов, эдэрдэргэ республика сүүмэрдэммит хамаандатын сүрүн тренерэ Р.Ганжуров кыттыыны ыллылар.

Бары кылгастык саахымат спордун сайдыытын туһунан кэпсээтилэр. Ол кэнниттэн журналистар ыйытыыларыгар эппиэттээтилэр. Мин үс ыйытыыны В.А. Егоровка биэрдим. Ол гынан, киһи астынар эппиэтин ылбатым. Онон ыйытыыларга бэйэм санаабын суруйарга сананным.

Бастакы ыйытыы: «Физкультура институтун иһинэн саахымат отделениетын арыйыахха син дуо?»

Россия үрдүнэн Санкт-Петербурга физкультурнай институкка соҕотох саахымат отделениета баар. Онно үөрэнэ Саха сириттэн элбэх киһи барбыта биллэр. Онно өссө күүстээх конкурсу ааһыахха наада. Үөрэнэ барарга үп-харчы да көстөрө уустук буолуо. ХИФУ иһинэн саахыматчыттарга аналлаах семинар (курс) ыыталлар. Ол республиканы бүтүннүү саахымат тренеринэн толору хааччыйар кыаҕа суох. Онон физкультура институтун иһинэн, саатар 25 миэстэлээх саахымат салаатын арыйар хайаан да наада диэн этэбин.

Ону «кыаллыбат» диэн этэ сырыттахха, биһиэхэ ким да наадыйыа суоҕа. «Ытаабат оҕону эмсэхтээбэттэр».

Иккис ыйытыы: «В.Н. Попов «Саахыматчыт бастакы кинигэтин» хос бэчээттээн үөрэх пособиятын быһыытынан туһаныахха син дуо?»

1980 с., Якутскайга Василий Панов кинигэтэ 10 тыһ. тираһынан бэчээттэнэн тахсыбыта. Тылбааһы республика күүстээх саахыматчыта Ф.П. Ефимов оҥорбут. Атыыга тахсан, сотору бүппүт этэ.

В.А. Егоров: «Билигин саахымат туһунан сөптөөх литература баар» – диэбитэ.

Тус бэйэм санаабар, саахымат хаамыытын билбэт үөрэнээччилэр күүстээх маастардар, гроссмейстердар партияларын билэллэрин өйүм хоппот. В.Панов международнай маастар, күүстээх теоретик быһыытынан биллэрэ. Саахымат спордун туһунан уонтан тахса кинигэлээх. Билигин даҕаны үгүс саахыматчыттар кини «Первая книга шахматиста» учебнигын, этэргэ дылы, «настольнай хрестоматия» быһыытынан сыаналыыллар.

Иккиһинэн, пособия сахалыы тылынан тахсыбыт буолан, оҕо үөрэтэригэр чэпчэки буолуо этэ.

Үһүс ыйытыы: «Хоту оройуоннар күрэхтэһэ кэлэллэригэр-баралларыгар анал үп-харчы көрүллүө дуо?»

Дьэ, бу уруккуттан кыайтарбатах боппуруос. Хоту улуустар ыраах сытар буоланнар, онуоха эбии проезд көстүбэт буолан, республика күрэхтэһиилэригэр элбэхтик кыттыбаттар. Сыл баһыгар-атаҕар биирдэ эмит кэлэн барбыттара элбэх көдьүүһү биэрбэт. Ол иһин анаан-минээн, үп-харчы көрөн, семинар ыытар туһалаах буолуохтаах. Ону сэргэ чугастааҕы оройуоннарынан сылдьан, элбэх күрэхтэһиигэ кытталларын ситиһиэххэ. Оччоҕуна биир сырыыга кэлэн, элбэҕи билэн-көрөн, ситиһэн барыахтара этэ.

Лазарь РОЖИН.