Ярыгин-2023: Ким кими кытта хайдах?

//Суруналыыс ырытыыта

Красноярскайдааҕы Иван Ярыгин аатынан күрэхтэһии урут-уруккуттан биир эппиэттээх күрэхтэһиинэн буолар. Манна кыттыынан, ким хайдах туох бэлэмнээҕэ, туруктааҕа, кыахтааҕа, инникигэ сыаллааҕа сыаналанар. Бу түһүлгэ – күүстээх, улахан таһымнаах түһүлгэ. Анал ыҥырыынан, сүүмэрдэнэн кэлэн күүстээхтэр эрэ кытталлар.

Дьэ, ол иһин манна үчүгэйдик кыттаары хамаандалар бары эрдэттэн бэлэмнэнэллэр, этэргэ дылы, ох курдук оҥостон, кустук курдук куоһанан кэлэн кытталлар.

Маннык эппиэттээх түһүлгэҕэ саха тустууга кыһатын 22 иитиллээччитэ (эр дьоҥҥо 14, дьахталларга 8) күүһүн холосто.

Саха бөҕөстөрүн тустуулара:

57 кг, квал.: Петр Копылов – Муслим Садулаев (Чечня) 0:4

57 кг, квал.: Алексей Копылов – Д.Пурвээ (Монголия) 11:0, финал 8/1: Р.Гамзатов (Дагестан) 1:6

57 кг, квал.: Айаал Белолюбскай – Ж.Баяндуев (Бурятия) 5:0, финал 8/1: Д.Батомункуев (Беларусь) 3:5

57 кг, квал.: Дьулустан Федотов – Амыр Чамзын (Тыва) 5:10.

61 кг, квал.: Яков Павлов – Кежик Монгуш (Тыва) 2:6.

61 кг, квал.: Андрей Бекренев – Б.Ганхулуг (Монголия) 3:0, финал 8/1: С.Хункеров (Россия) 1:3.

70 кг, финал 16/1: Константин Капрынов – М.Евлоев (Азербайджан) 4:3, финал 8/1: Р.Гаджимагомедов (Дагестан) 17:6, финал 4/1: Е.Жербаев (Бурятия) 0:11, уоскутар белеххе: А.Сат (Тыва) 7:2, үһүс миэстэ иһин: А.Закуев (КБР) 4:1.

70 кг, финал 16/1: Станислав Свинобоев – Исраил Касумов (Красноярскай) 0:11.

79 кг, финал 8/1: Андриан Ленскэй – А.Гаджимагомедов (Дагестан) 0:8, травма.

92 кг, квал.: Никита Софронов – Славик Наниев (Хотугу Осетия) 3:6.

92 кг, финал 8/1: Ньургун Сергин – С.Наниев (Хотугу Осетия) 6:0, финал 4/1: Т.Мухтаров (Дагестан) 3:6.

97 кг, финал 8/1: Максим Толмачев – М.Абдухаликов (Дагестан) 7:5, финал 4/1: Г.Джиоев (Хотугу Осетия) 1:11.

125 кг, квал.: Никита Хабаров – Знаур Коциев (Хотугу Осетия) 1:3.

125 кг, финал 8/1: Андрей Аронов – Амир Амири (Иран) 4:8.

Дьэ манна көстөрүнэн, уолаттарбыт Красноярскай көбүөрүгэр барыта 23-тэ тахсан туһуннулар. Итинтэн 9-та кыайдылар, уоннааҕытыгар – хоттордулар. Кыайыыны ылан көрдөххө, А.Копылов уонна К.Капрынов биирдиитэ очконан ыраастык кыайдылар. Үөһэ суруллубуттан көрдөххө, 4 кыайыыга утарсааччыларыгар 1 да баалы биэрбэтилэр.

Оттон хотторууга киирдэххэ, Капрынов – Жербаевка, Свинобоев – Касумовка, Толмачев – Джиоевка очконан ыраастык хоттордулар. Финалистарга хотторон «уоскутар» бөлөххө кыттыбыт биир киһилээхпит. Капрынов ону мүччү туппата. Уоннааҕы, биһиги бөҕөстөрбүтүн кыайбыттар, салгыы күрэхтэһиигэ туораабыттара. Арай, Гамзатов (57 кг) уонна Джиоев (97 кг) – үһүс миэстэлэннилэр.

Бу 23 хапсыһыыга бөҕөстөрбүт барыта – 88 очкону ыллылар, 115 очкону сүүйтэрдилэр.

Дьэ, бу сыыппаралар-чахчылар биһигини толкуйдатыах тустаахтар.

Тус санаабар, Константин Капрынов кырдьык, хахай хаанын киллэрэн кииристэ. Кэлин санаатахха, ити Жербаевка хотторуута тактика өртүнэн сөпкө суоттааһынтан буолуон сөп. Ол эрэн, кытаанах ыбылы тутууга (захватка) түбэһэн, накатка эргиттэрбитэ. Атын хапсыһыыларга бэйэтин бойобуой характерын көрдөрдө. Хас биирдии киһи хайдах майгылаах да – оннук тустар. Капрынов хорсун, дохсун, толлугаһа суох. Онно хабааннаах тустуутун буочарын уларытымыан наада.

Атыттартан, Петр Копыловтан уонна Станислав Свинобоевтан үчүгэй тустууну кэтэспитим туолбата. Өссө, миэстэлэһиэхтэрэ дии санаабытым. Ханныгын да иһин, кинилэртэн ирдэбил улахан этэ, ону толорботулар – мөлтөхтүк туһуннулар. Федотов, Сергин, Хабаров кыайар дьонноругар хоттордулар. Итини мин олох көбүөр кытыытыгар туран илэ көрбүт киһи быһыытынан этэбин. Манна даҕатан эттэххэ, кинилэр хапсыһыыларын «Дьулурҕан» хаһыат ютуб каналыгар киирэн көрүөххүтүн, бэйэҕит сыаналыаххытын сөп. Ол аата, туох баар кыахтарын, күүстэрин сатаан уурбытылар. Сөптөөхтүк хомуллан тустубатылар.

Хамаанда састаабыгар бүтэһик түгэҥҥэ, кэпсэтиинэн киллэриллибит Айаал Белолюбскай куһаҕана суох өйдөбүлү хаалларда. Бүтэһиккэ диэри туох баарынан киирсэ сатаата. Быһата, опыт суоҕа таайда.

Тустуулары ырытыыны тэҥэ, улахан күрэхтэһиигэ бэлэмнэнии методикатын эмиэ үөрэтэн, ырытан көрүөххэ баара. Улахан түһүлгэ ыы муннугар тиийэн кэлбитигэр күрэхтэһиигэ кыттыы төһө көдьүүстээҕэ буолла? Итиэннэ бэлэмнэнии, ноҕурууска биэрии методикатын эмиэ чинчийэн көрөр киһи. Тоҕо мин инньэ диибин? Тоҕо диэтэххэ, кэккэ бөҕөстөрбүт хайдах эрэ сылайбыт көрүҥнээх этилэр.

Чэ, Красноярскайдааҕы тустууну кылгастык ырытан көрдөххө итинник. Бу бэриллэр сыыппаралартан-чахчылартан хас биирдии киһи бэйэтэ ырытыы оҥостуон сөп. Уонна, ханнык баҕарар күрэхтэһии кэнниттэн дириҥ ырытыы оҥоһуллан, итэҕэстэр-быһаҕастар чопчуланан, туоратыллан иһиэхтээхтэр.

Кыргыттарбыт тустуулара:

50 кг, финал 8/1: Александра Карамзина – Д.Санжиева (Россия) 5:1, финал 4/1: Г.Бехтина (Россия) 11:0, финал 2/1: А.Тюмерекова (Россия) 0:7, үһүс миэстэ иһин: Е.Смирнова (Россия) 5:3.

50 кг, финал 8/1: Александра Копылова – И.Живкович (Сербия) 10:0, финал 4/1: О.Рехметуллова (Россия) 10:0, финал 2/1: Н.Цогт-Очир (Монголия) 5:8, үһүс миэстэ иһин: П.Лукина (Россия) 0:2, туше.

50 кг, финал 8/1: Ксения Леханова – О.Рехметуллова (Россия) 4:10.

55 кг, квал.: Севиль Назарова – Е.Чеснокова (Россия), финал 8/1: И.Ологонова (Бурятия) 2:12, үһүс миэстэ иһин: О.Баянмунх (Монголия) 4:1.

57 кг, финал 8/1: Кундуунэ Борисова – А.Андреева (Россия) 0:4 туше.

57 кг, финал 8/1: Евгения Огородникова – К.Батболд (Монголия) 4:14.

59 кг, финал 4/1: Светлана Васильева – К.Билимбекова (Кыргызстан) 0:11.

72 кг, квал.: Лилияна Рожина – Б.Очирбат (Монголия) 0:5 туше, уоскутар бөлөх: Л.Муталимова (Россия) 0:2.

Петр ПАВЛОВ.