Ночной урок по АСС. Тема: өhөс торбос сүүскэ бэриллэр…

https://lichess1.org/game/export/gif/white/sj7jANLS.gif?theme=brown&piece=cburnett

Билиҥҥи сайдыылаах үйэҕэ саахымат интернеккэ күүскэ киирэн, биhиги саахыматчыттар олохпут олус тубуста. Уруку курдук тэҥҥэ оонньоhор киhини көрдөөн сордоммоккун. Интернеккэ соҕотох lichess.org порталга киирдэххинэ тыhыынчанан киhи күнүстэри-түүннэри оонньуу олорор буолар. Араас турнирдар тиhигин быспакка салҕанан бара тураллар. Күнүс бириэмэ булан оонньообот дьон, түүнүн ону «ситиhэр» кыахтаахтар. Холобур, бу мин курдук…

Дьэ, бу бөөлүүҥҥү биир турнирга кыратык хойутаан киирэн оонньообут бастакы партиябын эhиги дьүүлгүтүгэр таhаарарга сананным.

Бу партияҕа хараларынан оонньообут утарылаhааччым  рейтиним кыратыттан сэнии көрдө быhыылаах, тута кум-хам тутардыы ферзевэй флангаҕа урутаан иннин диэки түhүнэн кэбистэ. Онтуката син оруннаах эбит ээ: 12.с3?! хаамыы кэнниттэн компьютер программата позицияны харалар туhаларыгар -0,8 диэн сыаналаата.

Инициативаны илиитигэр ылбыттыы эрдийэн киhим королевскай атын эмиэ уҥа флангаҕа b6 хонууга көhөрөн аҕалла (Кg8-f6-d7-b6). Атаакатын күүhүрдээри буоллаҕа. Ол эрээри, ону компьютер обургу соччо биhирээбэтэ – позиция 0.0, ол эбэтэр, тэбис тэҥ диэн сыаналаата.

Чэ, ол да үрдүнэн 16-с хаамыыга диэри харалар арыый ордук оонньуулаах олорбуттара көстөр. Ити курдук харалар хаҥас өттүбүтэн сыыйа чугаhаан истилэр. Ол гынан баран, ону күүтэн олоруом дуо, бэйэм хоруол өттүгэр хардары атаака тэрийэн бардым. Штурмовикпын, ол эбэтэр, ферзэбин ударнай h5 хонууга таhаарбыппар утарылаhааччым, киhи эрэ буоллар, ыксаан киирэн барда быhыылаах 16…g6? хааман утары мордьойдо. Онтукатын компьютер сыыhа түhүүнэн аахпыт. Маҥаннар оонньуулара дьэ тупсан эрэрин (+0,8) көрдөрбүт. Хара хонууларынан үрдэрии сибикитэ биллэн барбытын сүрэҕинэн таайдаҕа. Харалар сыыhаларын билинэн муммут аттарын d7 хонууга төннөрөр ордук этэ диэбит. Кэлин f8 туораран h7 тыын хонууну бөҕөргөтөргө наада буолуо этэ диэтэҕэ. Ону атаакаҕа харахтара уоттаммыт харалаахтар баардылаабакка олордулар. Салгыы 17…Ле8? эмиэ сыыhа түhүү кэннэ, маҥаннар оонньуулара отой ордон киирэн барда (+2.0 — ити примерно икки пешка барыс диэн көрдөрөр). Харалар ити оннугар хоруол өттүгэр кимэн киириигэ бэлэмнэнэн олорбут маҥан аты суох оҥоруохтаахтар этэ (17…С:f2).

Салгыы оонньууга харалар 19…Сg7?? түhүүлэрэ быhаарар алҕас буолла (+3.9). Санааларыгар хара хонуулары хонтуруоллуо диэн түспүттэрэ сыыhа буолан таҕыста: 20.Кf6+ C:f6 21.gf кэнниттэн балаhыанньа +4.0 буолбута көстөр. Ол иhин компьютер харалаахтар өссө төгүл 19…Кd7 төннөрөллөрө ордук этэ диэн этэр.

Салгыы сотору кэминэн маннык позиция үөскээн таҕыста. Позиция после 24.Се3 (+4,6)

Маҥаннар хара хонуулаах слоннарын 24.Се3 түhэн, дьэ активнай позицияҕа таhаарбыттарын да кэннэ, харалаахтар өhөс хааннарыгар аттарын 24…Кd7 төннөрбөккө 24…Кd5?? түстүлэр. Инньэ гынан 25.Сс5 кэнниттэн хара хонууларынан «сквозняк» буолан хаалла! Харалар хайа эмэ аттарынан 25…Ке7 түhэн бүөлэнэн көрөллөрө туhата суох — 26.fe (пешечная вилка!) кэнниттэн пешканы тугунан да сиэтэхтэринэ 27.Кf6+ суоhарыылаах охсуу барар уонна мат буолар биитэр хара ферзэ былдьанар. Онон харалаахтар бэриннилэр…

Харалаахтар королевскай аттарын d7 хонууттан ыраах Амычааҥҥа кыйдаабатахтара буоллар, биитэр кэлин хаста да төннөрөр түгэни мүччү туппатахтара буоллар, ити айылаах буолуохтара суоҕа этэ. Онон дьэ, олоххо да буоларын курдук алҕаhы билиммэт, сыыhаны көннөрбөт өhөс быhыы омсоллооҕо бу киирсиигэ дьэҥкэтик көhүннэ.

«Шахматы – модель жизни» диэн мээнэҕэ эппэт буоллахтара.

Көрөн үөрэниҥ, тус олоххутугар туhаныҥ!..

Дмитрий МОСОРИН.