Тустуубут уотун күөдьүтэргэ тугу гыныахха?

Сунтаарга Тарскай кэриэһигэр бастыыр иһин республика 68-с чемпионата ыытылынна. Өрүү буоларын курдук, чурапчылар уонна мэҥэлэр илин-кэлин былдьаһаллар. Урут Уус Алдан бөө диирэ. Кэлиҥҥи сылларга Сунтаар көҥүл тустууну сайыннара сатыыр. Маладьыастар!

Ол гынан баран, көҥүл тустуубут уота-күөһэ урукку кэмнэрдээҕэр мөлтөөтө курдук. Ол туһунан элбэх киһи, ыалдьааччы саҥарар, этэр-тыынар буолла. Тыала суохха мас хамсаабат. Этэллэрэ сөп.

Тоҕо? Биричиинэтэ элбэх. Хас биирдии ыалдьааччы тус-туспа көрүүлээх.

Мин санаабар, көҥүл тустуу кырдьык уота-күөһэ мөлтөөтө. Баҕар, омос көрүүгэ, дьарыктанар оҕо ахсаана күүскэ аҕыйаабатаҕа буолуо гынан баран, үөһэ таһымҥа тахсыыта (выхлоп) аччаабыт курдук…

Көҥүл тустуу аан дойду үрдүнэн сайдар. Бастыыр, инники күөҥҥэ тахсар уустугуран иһэр. Ол үрдүнэн биһиги уоппут-күөспүт мөлтөөтөҕүнэ аны өтөрүнэн өнүйбэппит…

Тугу гыныахха?

1) Көҥүл тустуу географиятын, дьарыктанар оҕо ахсаанын адьас күүскэ эбиэххэ наада. Туох баар улуустары күүскэ хабан – Ленскэй, Өлүөхүмэ, Нерюнгри, Алдан, Уус Майда… хотугу улуустары барыларын биири да ордорбокко, арыылаан хаалларбакка.

Тоҕо диэтэххэ, оннооҕор киин улуустар: Хаҥалас, Амма, Нам бу ааспыт Тарскайга биир да призердара суох!

74 киилэҕэ – орто киһи ыйааһыныгар 9 эрэ киһи тустубут. Дьиҥинэн тустуубут сайдыбыта эбитэ буоллар, бу ыйааһыҥҥа биир саамай элбэх тустуук тустуохтаах этэ буоллаҕа!..

2) Көҥүл тустуу суолтатын (престиж) үрдэтиэххэ, хаттаан тилиннэриэххэ. Ол билиҥҥи үйэҕэ харчынан, үбүнэн-аһынан ситиһиллэр. Тарскай күрэхтэһиитэ ханнык да атын көрүҥ күрэхтэһиилэринээҕэр престижнай буолар гына, любительскай таһымтан таһаарар гына, чемпионнарга, призердарга призовойдарын эбэн биэриэххэ наада. 50, 30, 20 тыһыынча диэн оҕоҕо кэмпиэт биэрэр курдук. Саха сирин олоҕун , сыанатын ыараханыгар итиччэ харчы сымнатан эттэххэ, олус кыра.

Итиннэ сыл аайы бюджекка харчы көрүллэрэ буоллар.

3) Тустан бүппүт, олоҕун үчүгэйин көҥүл тустууга анаабыт, аан дойду түһүлгэлэригэр уһун кэмҥэ үчүгэйдик, ситиһиилээхтик тустан саха норуотун аатын ааттаппыт биирдиилээн спортсменнарга олохторун салгыы оҥостоллоругар биир кэмнээх ботуччу көмө ылалларын ситиһиэххэ…

Чэ, уонна да атын көҥүл тустуу сайдарыгар суоллар элбэхтэр бөҕө буоллаҕа. Ону специалистар, туһааннаах дьоннор биһигиннээҕэр быдан үчүгэйдик билэллэрэ буолуо.

…Мин бүччүм санаабар, саха киһитигэр бу олоххо тулуурдаах, күүстээх-уохтаах, эрчимнээх  буоларыгар, киэҥ сиргэ бэйэтигэр эрэллээх буоларыгар, атын ханнык  да омуктартан хаалсыбакка бэйэтин үрдүктүк сананарыгар, киэҥ билиини-көрүүнү, үрдүк таһымнаах үөрэҕи тэҥэ көҥүл тустууну өрө тутуу суолтата хаалсыбата буолуо…

Улар МОИСЕЕВ.