Олимп чыпчаалын «дабайбыт» бэрт сэдэх киһи Петр Павлов

// “Дьулурҕан” 25 сыла

Биһигини спорт эйгэтэ билиһиннэрбитэ. 2000 сыллаахха сайын Покровскай куоракка Саха сирин норуоттарын иккис спортивнай оонньууларыгар мини-футболга күрэхтэһэ тиийбитим. Ол кэмҥэ футболга Европа түһүлгэтэ буола турара.

Бэчээт дьиэтигэр түүннэри оонньуулары көрүү – ыалдьыы, уксуу, ыһыы-хаһыы… Ол быыһыгар биир кыра уҥуохтаах, хатыҥыр уолу кытта билистим: «Петр Павлов диэммин, “Дьулурҕан” хаһыат”, – диэтэ.

Киһим тэтэрээттээх, онтукатыгар чемпионат таблицата, оонньуулар ахсааннара, ким хаһыс мүнүүтэҕэ гол киллэрбитэ о.д.а. бэрт үчүгэй буочарынан суруллубут эбит. Ону сөҕө көрдүм, туох ураты киһитэй диэн санаабытым.

Ол күһүнүгэр “Спортивная Якутия” хаһыакка үлэлии киирбитим. Ол онтон ыла Бүөккэни кытта элбэхтик көрсөр, кэпсэтэр, санаа атастаһар буолбуппут. Кинини кытта “Дьулурҕаҥҥа” Геннадий Бечеряков (аатырбыт «Дуораан” бөлөх бас-гитариһа) уонна ытыктабыллаах Степан Юмшанов үлэлииллэрэ. Степан Иннокентьевич бэрт элбэх кэпсээннээх, бэтиэхэлээх киһи этэ. Мин кини курдук, Дьааҥы улууһугар Боруулаах орто оскуолатыгар дириэктэринэн үлэлээбиппин билэн, астынара, бэрт түргэнник уопсай тылы булбуппут. Биирдэ тустуу күрэхтэһиитигэр улууска айаннаатыбыт. Ол баран иһэн киһим этэр: “Мин материалбын туттардым, – диир.

Ону сөҕө иһиттим уонна ыйыттым: “Ол аата, хайдах? Күрэхтэһии саҕалана да илик дии”, – диэтим.

Ону баара кырдьаҕас барыан иннинээҕи күн барытын бэлэмнээн, машинисткаҕа бэчээттэтэн бэлэмниир эбит. Нэдиэлэ саҕаланыытыгар үлэтигэр кэлэн, хайыы-үйэ таҥыллыбыт балаһаҕа бөҕөстөр ааттарын эрэ суруйан биэрэрэ. Онон бүтэр.

Спортивнай журналистар түмсүүлэрин тэрийэн, бэрт сэргэхтик үлэлэппиппит. Ол курдук, Степан Алексеев салайааччылаах «Sport House» кулуупка алтынньы ыйга бастакы түмсүүбүтүн олус бэркэ ыыппыппыт. Кэлин спорт суруналыыстара Хаҥалас улууһугар, Афанасий Владимиров ыҥырыытынан  бара сылдьыбыппыт.

2002 сыллааха саас, көҥүл тустууга Николай Тарскай аатынан чемпионат Майаҕа ыытыллыбыта. Ол сылдьан, Бүөккэлиин – Саха сирин устуоруйатыгар бэйэтин аатын-суолун хаалларбыт, саха чулуута Иннокентий Тихонович Васильев (норуот таптаан И.Баһылайап диэн ааттыыра) спорт туһунан муспут сэдэх экспонаттарын, хаартыскаларын, кини спорт сайдыытыгар улахан өҥөтүн туһунан кэпсэппиппитин өйдүүбүн.

Эһиилигэр Красноярскай куоракка Иван Ярыгин кэриэһигэр ыытыллар турнирга бииргэ сылдьыбыппыт. Ол сыл күрэхтэһии тоҕо эрэ сайын, от ыйыгар ыытыллыбыта. Аатырбыт генерал Александр Лебеди кытта алтыспыппыт, хаартыскаҕа түспүппүт. Кэлин Кыһыл Дьаар куоратыгар Ньургун Скрябин өрөгөйдөөх кыайыытын илэ харахпытынан көрбүппүт.

2011 сыллаахха Москва куоракка аан дойду түһүлгэтигэр бардыбыт. Петр Семеновичтыын Виктор Лебедев өрөгөйүн көрбүппүт. Ол онтон биир түгэни өйдөөн хаалбыппын. «Олимпийскай” спорт уораҕайыгар баран иһэбит, арай аттыгар киһи-сүөһү бөҕө тоҕуоруспут, тимир бүтэй туруорбуттар, салгыы полиция үлэһиттэрэ ыыппаттар. Ону баара мусульманнар Курбан Байрам диэн бырааһынньыктара саҕаламмыт эбит. Олох ырааҕынан эргийэн, бэрт эрэйинэн булан киирбиппит. Ол тухары, уонунан тыһыынча Кавказ уонна Орто Азия дьоно үҥэ олороллорун быыстарынан, биһиги, икки саха ыксаан хаамыы да хаамыы…

2016 сыллаахха Петр Семенович олоҕун тухары муспут, оҥорбут “Покорившие Олимп” үһүс кинигэтэ күн сирин көрөрүгэр үбүнэн көмөлүспүтүм. Бу маннык ураты кинигэ бэрт сэдэх көстүү. Мин санаабар, Петр Семенович бу үлэтэ салалта өттүттэн сөптөөхтүк сыаналаммакка сылдьар. Аны тиһигин быспакка, үйэ чиэппэрин тухары сахалыы тыллаах спорт туһунан “Дьулурҕан” хаһыаты дьаныардаахтык таһаарар. Ону аһары баран, куйаар ситимигэр итинник ааттаах Ютубка уонна Телеграмҥа  ханааллары арыйан, олору күн ахсын сонуннарынан толоруу элбэх үлэттэн-сыраттан тахсар.

Бу олоҕун бүүс-бүтүннүү анаабыт үлэтэ Дмитрий Петрович Коркин аатынан Судаарыстыбыннай бириэмийэҕэ толору сөп түбэһэр. Петр Семенович курдук, үйэ аҥаарын кэриҥэ тустуу туһугар оҥорбут үтүөлээх киһи бу Орто Дойдуга аҕыйах буолуо, мин санаабар. Онон “Саха бэчээт” салалтата бу маны туруорсан, тиһэҕэр тириэрдэргит буоллар, үтүө дьыаланы оҥоруо этигит.

Киһи үлэтэ-хамнаһа сүүрэ-көтө сылдьар кэмигэр сыаналаныахтаах дии саныыбын. Уонна маннык сэдэх киһини, саха чулуу уоланын Петр Павловы харыстыахха, бүөбэйдиэххэ, ытыс үрдүгэр илдьэ сылдьыахха!

Родион КРИВОГОРНИЦЫН, «Спортивная Якутия» (2002-2005), «Саха сирэ» (2018-2021) хаһыаттар сүрүн редактордара.