Аан дойду 18-с чөмпүйүөнэ 18 саастаах Гукеш Доммараджу
Сэтинньи 25 күнүттэн аан дойдуга ким бастыҥ саахыматчыт буоларын быһаарар матч Сингапурга, Сентос диэн Индийскэй акыйааҥҥа баар арыыга саҕаламмыта. Баара-суоҕа 5 кв. км. иэннээх сиргэ дьон-сэргэ сылы төгүрүччү сынньанарыгар бары усулуобуйа барыта баар диэн бэлиэтииллэр.
Манна аан дойду 17-с саахымакка чөмпүйүөнэ Дин Лижэнь уонна Индияттан Гукеш Доммараджу оонньоотулар. Дин (1992 с.т.) 32 саастаах, Гукеш (2006 с.т.) 18 саастаах.
Матч хайдах ааста?
Барыта 14 партия барыахтааҕа. Бастакы партияҕа хараларынан Дин кыайан улаханнык соһуппута. Үһүс партияҕа үрүҥнэринэн Гукеш хотон, балаһыанньа тэҥ буола түһэр. Салгыы сыралаах, сындааһыннаах оонньууларга тэҥнэһиилэр буолбуттара. 11-с партияҕа Гукеш үрүҥнэринэн баһыйан инники тахсар. Аны нөҥүө күнүгэр Дин олус табыллан оонньоон, уопсай балаһыанньаны 6:6 тэҥниир. Оонньуу бүтэрэ икки эрэ партия хаалар. 13-с партияҕа тэҥнэһии бэлиэтэнэр. Классическай саахымакка бүтэһик 14-с партия саҕаланар. Үрүҥнэрдээх Дин тэҥ оонньууну ыларыгар саарбахтыыр аҕыйах эбитэ буолуо. Салгыы тай-брейк (түргэн саахымат) быһаарыахтааҕа. Онуоха Дин куруубай алҕаһы оҥорон, историческай кыайыыны эдэр уол сурунар.
Гукеш өрөгөй үөрүүттэн мэктиэтигэр кыра оҕолуу ытыыр. Онон кини Индияҕа аан дойду 15-с чөмпүйүөнэ Вишванат Ананад (2007-2013 сс.) кэнниттэн иккис киһинэн буолла.
Гукеш туһунан кылгастык
Кини 2006 с. Индия Ченнаи диэн куоратыгар төрөөбүтэ. Ийэлээх аҕата иккиэн врач идэлээхтэр. Атыттары кытта тэҥнээтэххэ арыый хойут, 7 сааһыгар оскуолаҕа саахыматынан дьарыктанан барбыт. 12 сааһын 7 ый ааһыыта гроссмейстер буолар. Аҕата үлэтин быраҕан аҥардас уолун дьарыгар ылсыһар. Оҕону аан маҥнай Вишну Прассан диэн гроссмейстер дьарыктыыр.
2024 с. саас Канада Торонто куоратыгар ким Дин Лижэнь утары тахсарын быһаарсар улахан турнирга (турнир претендентов) Гукеш барыларын баһыйа тутан, инники тахсыбыта. Быйыл күһүн балаҕан ыйыгар Венгрия киин куоратыгар Будапешка саахымат аан дойдутааҕы 45-с олимпиадата ыытыллыбыта. Онно бастакы дуоскаҕа 11 оонньууттан, Гукеш 10 очукуону суруммута. Бу олус элбэҕи этэр.
Гукеш кыайыыта – бу Индияҕа успуорт, ол иһигэр саахымат судаарыстыба таһымыгар тахсыбытын чаҕылхай туоһута. Эбиитин успуорт бу көрүҥэ лаппа эдэримсийбитин туоһулуур. Ол эрэн, бу түгэҥҥэ, дьахталларга Кытайтан Хоу Ифань (1994 с.т.) 2010 с. 16 сааһыгар матч оонньоон саахымат коронатын ылбытын бэлиэтээн ааһыахха эмиэ сөп.
Уопсай бирииһэ (призовой фонд) 2,5 мөл. дуоллар. Ол эбэтэр, быһа холуйан 250 мөлүйүөн солкуобай. Мантан Гукеш 60%, Дин 40% ылыахтаахтар.
Дин Лижень
Былырыын саас Астана куоракка Ян Непомнящайы кытары оонньуу кэнниттэн, доруобуйатын туруга мөлтөөн, оонньуута аанньа тахсыбат буолбута биллэр. Рейтинг Эло диэн көрдөрүүтэ намтаан, иккистэн 22-с эрэ миэстэҕэ түспүтэ. Салгыы хайдаҕа-туга биллибэт. Арааһа тохтуура буолуо диэн сылыктааччылар элбэхтэр.
Саахыматы таптааччылар бука бары бу матч хайдах баран иһэрин сэҥээрэ кэтээн көрдүлэр.
Степан АНДРЕЕВ.