Таатталар Манчаары оонньууларыгар бэлэмнэнэллэр
Улуус баһылыгын солбуйааччы Руслан Игнатьевич Захаров салайааччылаах бөлөх Игидэйгэ кэлэн үлэлээн барда. Кинилэр Игидэй нэһилиэгин дьаһалтатын үлэһиттэрин, нэһилиэк бары тэрилтэлэрин салайааччыларын, нэһилиэк Сэбиэтин депутаттарын, нэһилиэк активын кытта көрсүстүлэр.
Сүрүн боппуруоһунан, эһиил от ыйын 7-12 күннэригэр Тааттабытыгар ыытыллар XXII Манчаары оонньууларыгар бэлэмнэнии үлэлэр хаамыыларын туһунан сырдатыы, санаа атастаһыыта; Манчаары оонньууларын фондатын үлэтин туһунан иһитиннэрии буолла.
Аһаҕас кэпсэтиигэ кыттыыны ыллылар: Захаров Р.И. улуус баһылыгын э.т., Захаров П.Е. Манчаары оонньууларын дирекциятын салайааччы, Тарасов М.П. Социальнай харалта управлениетын салайааччы, Протопопова К.И. кииннэммит бухгалтерия салайааччыта, Вырдылин Г.Г. Культура управлениетын салайааччы, Сидоров А.П. Спорт управлениетын салайааччы, Охлопкова З.П. үөрэх управлениетын специалиһа.
Захаров Петр Егорович: “2025 сылга Манчаары төрөөбүтэ 220 сылыгар, Улуу Кыайыы 80 сыллаах өрөгөйдөөх үбүлүөйүгэр, П.А. Ойуунускай 1924 сыллаахха саха төрүт оонньууларын көрүҥнэрин тэнитэн сайыннарыахха диэн анал ыйаах таһааран, күрэхтэһиитэ тэрийиэххэйиҥ диэн этэн турар. Ол чэрчитинэн, 1925 сыллаахха аан маҥнай биһиги төрүт көрүҥнэрбитигэр күрэхтэһии ыытыллыбыта. 100 сыллаах өрөгөйдөөх үбүлүөйүгэр ытык Тааттаҕа XXII Манчаары аатынан саха төрүт көрүҥнэрин оонньуулар иккис төгүлүн Тааттаҕа ыытыллаары тураллар. Манна сүрдээхтик бэлэмнэнэн, ох курдук оҥостон бу оонньуулары биһиги ытык Тааттабытыгар ыытыахтаахпыт диэн. Төрүт көрүҥнэргэ барыта уон биир көрүҥҥэ күрэхтэһиилэр барыахтара. Үс нэһилиэгинэн буолуохтаах диэн былааннанабыт.
Чөркөөххө буулдьанан ытыыга 96 киһи кэлэн күрэхтэһиэҕэ. Өрөспүүбүлүкэҕэ сүүмэрдиир күрэхтэһиилэр 2025 с. олунньу ыйыттан буолуохтара. Сайын финаллар эрэ буолуохтара. Бастыҥтан бастыҥнар Чөркөөххө 96 киһи кэлэн киирсиэхтэрэ. Чөркөөххө федеральнай бырагыраамманан модульнай спортивнай саала тутуллан бүтүөхтээх. Бу кыһын ахсынньы ыйга бүтэр кыаҕар киириэхтээх. Халааммыт лаппа тымныйан эрэр. Матырыйаалы таһыы былырыын эрдэттэн саҕаламмыта эрээри, федеральнай суолбут быйыл ардах кэмигэр мөлтөөн, графиктаан лаппа хойутаан иһэр. Спорт министиэристибэтэ, улуус, нэһилиэк дьаһалталара бу тутууну кыраҕы харахтарын кэтээн олороллор.
Тутуу эһиил бүтэр. 64 миэтэрэ усталаах, 34 миэтэрр туоралаах “Дьулуур” диэн ааттаах сүрдээх кыраһыабай спортивнай киин. Бу кииҥҥэ спорт бэтэрээнин Гаврил Гаврильевич Власов аатын иҥэриэхтээхтэр.
Дьохсоҕоҥҥо икки көрүҥҥэ күрэхтэһии буолуохтаах диэн былаанныыбыт. Ох саанан ытыы уонна национальнай многоборье түөрт көрүҥэ. “Физкультурно-спортивный комплекс открытого типа” диэн стадион тутуллуохтаах. Ол эрээри, өрөспүүбүлүкэҕэ үп-харчы сытыытык туран эһиилги сылга үбэ көрүллэр буолла. Бу тутуу эһиил оонньуулары көрсө үлэҕэ киирдэҕинэ күрэхтэһиилэр ыытыллыахтаахтар. Сэттэ көрүҥҥэ национальнай многоборьеҕа “Дыгын оонньуутун” курдук буолуохтаах. Кылаабынай судьуйанан Иван Белолюбскай бэйэтэ сылдьар. Финаллара уһуну ыстаныы, сүүрүү Ытык Күөлгэ стадиоммутугар оҥоһуллуохтаах.
Ох саанан ытыыны А.Е. Мординов аатынан Тааттатааҕы лицей мини-стадионугар былаанныыбыт. Улахан тутуулар бара тураллар, Ытык Күөл күннэтэ биллэрдик киһи хараҕар уларыйа турар. Хас оонньуулар буолбут сирдэригэр тутуулара оонньуулары көрсө бүтэллэр эбит. Онтон биһиги тутууларбытын Ханин тэрилтэтэ быдан эрдэ бүтэрэр. Эһиил бүтүөхтээх стадион билигин бүтэр турукка киирдэ. Сүүрэр дорожката тэлгэнэрэ эрэ хаалла. Ону аны саас халлаан сылыйбытын кэннэ тэлгиэхтэрэ, тутууну түмүктүөхтэрэ. Стадион бары мала барыта кэлэн турар. Сүрдээх улахан сценалаах. 40 миэтэрэ усталаах, 14 миэтэрэ кэтиттээх улахан сцена. Көтүллэр, көһөрүллэр анал оҥоһуулаах. Малы-салы таһар мини тракторыгар тиийэ кэллэ. 3 тыһыынча киһи олорор үчүгэй стадионнанныбыт. Манна мас тардыһыыта, хапсаҕай, чэпчэки атлетика буолуохтара.
Стадиоммут биир өттүгэр пааркалаах. “Многофункциональный оздоровительный центр” тутулла турар. Урукку Таатта гимназиятын территориятыгар. 9 тыһ. кв. иэннээх. Бастакы этээһэ 5 миэтирэ үрдүктээх, 200 миэтэрэ сүүрэр дорожкалаах. Буулдьанан ытыыга кытта аналлаах. Улахан да улахан эбийиэк тутуллан бүтүөҕэ. Эмиэ Ханиннар маны бүтэрэллэр. Талбыт спордунан дьарыктанар кыахтанабыт. Лицейбыт бу күннэргэ киирээри турар. Сууйуу-сотуу бөҕөлөр, төрөппүттэр статустара барыта оскуола иһэ буолла. Наһаа кыраһыабайдык оҥордулар. Сүүс миэстэлээх интернаттаах. Бу бырайыагы Тыараһаттан төрүттээх Дмитрий Мегин диэн оҥордо. Кини бастакы тутуута буолбатах. Ити поликлиникабыт буоллун, Тыараһа оскуолата да буоллун, бэйэбит уолбут адьас мындырдаан, айан оҥорбут бырайыактара буолар.
Тутууларбыт олоххо киирэн барыахтара. Улуус уопсай социальнай-экономическай балаһыанньата сайдыы өттүгэр барыахтаах.
Гизелла ПОПОВА.
Таатта.