Доҕорбутун Шуригы суохтуубут

Биһиги, Филипповтар дьиэ кэргэн 1981 сыллаахха аҕабытын Филиппов Алексей Егоровиһы Өймөкөөн улууһугар Райсовет исполкомун председателин солбуйааччытынан анаабыттарыгар көһөн тиийбиппит.

Онно мин 7-лээхпин, бырааттарым Коля 5, Вася 2 саастаах этилэр. Биир сыл улуус киинигэр Уус Ньераҕа олорбуппут, онтон эһиилигэр аҕабытын Томтор бөһүөлэгэр «Өймөкөөн» сопхуос дириэктэринээн анаабыттара. Инньэ гынан, сааһыарыы Томторго, сахалар элбэх сирдэригэр көһөн кэлэн, хайдах эрэ сэргэхсийбиппит.

Аҕыйах хоноот, таһырдьа оонньуу сылдьан, олохтоох саастыы уолаттары кытта билистибит. Онтукаларым биирэ Владик диэн, биир кылааска үөрэнэр уолум эбит, иккиһэ Шурик диэн, параллельно үөрэнэр уол буолан биэрдилэр. Шурик диэн ааттыылларыттан хайдах эрэ муодургаабытым. Шурик уҥуоҕунан үрдүк, сырдык хааннаах, кэпсээннээх, дьээбэлээх уол буолан биэрдэ.

Оннук биир оскуолаҕа икки сыл үөрэммиппитин кэннэ, тустуу секцията аһыллар буолла. Тренеринэн ССРС спордун маастара, Д.П. Коркин үөрэнээччитэ Егор Егорович Винокуров үлэтин саҕалаабыта. Аҕам тута миигин уонна Коляны тустуу секциятыгар киллэрбитэ. Онно Шуриктыын уонна атын оҕолордуун дьарыкпытын саҕалаабыппыт. Биһиги дьиэбит тустуу саалатыттан тэйиччи буолан, дьарыкка баран иһэн Шуригы дьиэтиттэн ыҥыран аргыстаһан барарбыт. Дьарыктаммыппыт сыл аҥара буолан баран, Дьокуускайтан саҥа тренер кэлэр диэн буолла. Ол, билигин Саха сирин үтүөлээх тренера Прокопий Семенович Иванов этэ. Прокопий Семенович кэлиэҕиттэн дьарыктарбыт күүһүрэн, күрэхтэһиилэрбит элбээн, кэлиибит барыыбыт үгүс буолбута.

Бэһис кылаастан сайынын тустуук уолаттар оттуур звеноларыгар киирэн үлэлиирбит. Онно этэ, дьэ дьиҥнээх эр киһини иитэр оскуолата, барыта илиинэн, ууну кэһэ сылдьан охсорбут, мунньарбыт, кэбиһэрбит.

Тустуубут оскуолата улам-улам ситиһиилэрэ кэлэн киирэн барбыта. Шурик ыйааһына, уҥуоҕа улахан буолан, бэйэтиттэн аҕа саастаах оҕолору кытта дьарыктанара уонна күрэхтэһэрэ. Шурик ийэтинээн Саргылаана Семеновнаны уонна бииргэ төрөөбут бырааттарын кытта олороро. Кырыымчыктык олороллоро диэххэ сөп, ол гынан баран, кини үөрэҕэр да, оскуола общественнай олоҕор да актыыбнай кыттыылааҕа этэ. Томтордооҕу орто оскуола ити кэмнэргэ наһаа күүстээх, бэриниилээх уонна айымньылаах педагогическай коллективтааҕа. Бары биир киһи курдук достойнай киһини иитэбит диэн өйүнэн-санаанан салайтаран үлэлииллэрэ. Ол учууталларбытын наһаа үтүөтүк саныыбыт.

6-7 кылаастарга үөрэнэрбитигэр Томтордооҕу тустуу оскуолата республикаҕа биллэн барбыта. Ол курдук, Боровичи диэн куоракка Бүтүн Союзтааҕы турнирга хаста да баран кыайан кэлбиппит, республика первенстволарыгар эмиэ кыайан, призердаан барбыппыт. Тустуу сайдыбыт улуустарыгар Намҥа, Чурапчыга, Мэҥэ-Хаҥаласка, Томпоҕо хаста да сбордана сылдьыбыппыт.

1989 сылга биһиги дьиэ кэргэн төттөрү Аммабытыгар көһөн кэлбиппит, онно Скрябин Михаил Степанович, Попов Руслан Семенович, Софронов Александр Анатольевич, Цыпандин Роман Иванович тустуутун оскуолаларыгар киирэн салгыы дьарыктаммыппыт. Эһиилигэр Шурик Өймөкөөнтөн Чурапчыга кэлэн интернат-оскуолаҕа үөрэнэн баран, Аммаҕа биһиэхэ, көһөн кэлбитэ. Эмиэ биир оскуолаҕа, паралелльнай кылааска үөрэнэр, интернатка бииргэ олорор буолбуппут.

Амма тустуутун оскуолатыгар, 2 нүөмэрдээх Амма орто оскуолатыгар уонна интернатка үс сыл бииргэ үөрэнэн, дьарыктанан, тустууга үрдүк ситиһиилэри ситиһэн кэлбиппит. Бу сылларга Коля Адушинов, Алеша Соловьев, Гаврил Игнатьев, Павел Капитонов, Коля Филиппов, Афоня Иванов, Гриша Массаев, Сергей Алексеев, Саша Крылов, Матвей Матвеев, Кирилл Павлов уонна да атыттар буолан, оҕолорго республика чемпионнарынан, Азия зонатын, Россия первенстволарыгар, Аан дойдутааҕы турнирдарга, первенстволарга ситиһиилээхтик кыттыбыппыт.

Кэлин оскуоланы, үрдүк үөрэҕи бүтэрэн баран, Александр эргиэн өттүнэн барбыта, «Строительнай» рынок диэн норуокка аатырар тутуу матырыйаалларынан дьарыктанар киини тэрийсибитэ. Саха сиригэр тутуу сөптөөхтүк, хаачыстыбалаахтык барарыгар бу киин оруола сүҥкэн диэххэ сөп.

Биһиги доҕорбут Александр кылгас гынан баран чаҕылхай олоҕу олорон ааста диэххэ сөп. Кини Өймөкөөнүн сирин наһаа таптыыра, сайдарыгар бэйэтин улахан кылаатын киллэрсибитэ. Ол курдук, дойдутун дьонун итэҕэлин ылан норуот дьокутаатынан талыллан үлэлээбитэ, дойдутун биллэр общественник буолбута, туризм сайдыытыгар улахан хамсаныылары оҥорбута.

Кини уратыта диэн, оҕо эрдэҕиттэн кыһалҕаны билэн улааппыт буолан – дьоҥҥо сүрдээх истиҥ сыһыаннааҕа, дьон ыарахан кэмигэр көмөҕө кэлэрэ. Сүрдээх дуоспуруннаах, олоххо-кэрэҕэ наһаа тардыһыылаах этэ. Бэйэтин бэйэтэ үрдүккэ туһаайара, достойнай, сайдыылаах, убаастанар киһи буола үүммүтэ. Бэйэтин тула доҕотторун, аймахтарын түмэрэ, сайдыыга угуттуура.

Доҕорбут Шурик баара буоллар диэн, кини маны маннык быһаарыа этэ диэн – барыаҕыттан элбэхтэ санаан ыллыбыт, кинини суохтаатыбыт.

Суруйда Саха сирин физкультураҕа уонна спорка үтүөлээх үлэһитэ, Ил Түмэн 5 ыҥырыытын дьокутаата Алексей ФИЛИППОВ.